Trong quá trình phiên mã mARN được tổng hợp từ mạch khuôn ADN có chiều

Lý thuyết sinh học 12 bài 2 – Phiên mã

Ở sinh học 2 bài 2 triết lý sẽ được chia thành 2 phần là Phiên mã và Dịch mã. Trước hết, tất cả chúng ta sẽ cùng tìm hiểu và khám phá phần Phiên mã dưới đây :

1 – Cấu trúc và chức năng của ARN

ARN có cấu trúc gần giống với ADN và được chia thành 3 loại với 3 chức năng khác nhau:

• ARN thông tin ( hay còn gọi là mARN)

mARN có cấu trúc dạng mạch đơn thẳng với đầu 5 ’ có trình tự nu đặc hiệu nằm gần codon mở màn. Cấu trúc này nhằm mục đích để những riboxom hoàn toàn có thể nhận ra và gắn vào. Về tính năng thì mARN được dùng làm khuôn mẫu cho quy trình dịch mã .

• ARN vận chuyển (hay còn gọi là tARN)

tARN có cấu trúc dạng mạch đơn tự xoắn với 3 thùy và đầu 3 ’ mang axit amin có 1 bộ ba đối mã đặc hiệu riêng. Về tính năng thì tARN được dùng để luân chuyển những a. a tới riboxom, di dời thông tin di truyền .

• ARN Riboxom (hay còn gọi là rARN)

rARN có cấu trúc mạch đơn với nhiều vùng ribôxôm link với nhau tạo thành vùng xoắn cục bộ. Về công dụng thì chúng phối hợp với protein để cấu trúc nên riboxom .
Có 3 loại ARN trong khung hình .

2 – Cơ chế của quá trình phiên mã

2a – Khái niệm

Phiên mã là quy trình tổng hợp ARN trên mạch khuôn ADN và chúng sẽ diễn ra trong nhân tế bào tại kỳ trung gian giữa 2 lần phân bào .

2b – Quá trình phiên mã

Phiên mã được diễn ra trải qua 3 bước :

• Tháo xoắn ADN: Enzim Polimeraza bám vào vùng khởi đầu làm gen tháo xoắn để lộ ra mạch khuôn gốc có chiều 3’->5’.
• Tổng hợp và kéo dài ARN: Enzim Pôlimeraza sẽ trượt dài theo mạch gốc và tổng hợp theo nguyên tắc bổ sung cho đến khi nhận được tín hiệu kết thúc tại cuối mã gen.
• Kết thúc phiên mã: Enzim Pôlimeraza sẽ nhận được tín hiệu kết thúc và giải phóng mạch ARN có chiều 5’->3’ ra rồi 2 mạch ADN lại kết hợp với nhau.

Quá trình phiên mã trong sinh học 12 bài 2 .

Lý thuyết sinh học lớp 12 bài 2 – Dịch mã

Sau khi tìm hiểu về Phiên mã thì tiếp theo của bài 2 sinh học 12 thì chúng ta sẽ tìm hiểu về quá trình dịch mã.

1 – Khái niệm

Dịch mã là quy trình tổng hợp protein được diễn ra tiếp theo ngay sau khi kết thúc quy trình phiên mã ở tế bào chất .

2 – Cơ chế dịch mã

Về dịch mã trong sinh học 12 bài 2 thì chúng ta sẽ có 2 giai đoạn gồm:

2a – Giai đoạn 1: Hoạt hóa axit amin.

Nhờ enzym đặc hiệu và nguồn năng lượng ATP nên mỗi axit amin được hoạt hóa tạo thành những a. a-tARN .

2b – Giai đoạn 2: Tổng hợp chuỗi polipeptit

Ở quy trình tiến độ này sẽ được chia thành 3 bước nhỏ gồm :

• Mở đầu: Tiểu đơn vị bé của riboxom sẽ gắn với mARN ở vị trí đặc hiệu ở gần codon mở đầu với bộ ba đối mã phức hợp là Met-tARN.
• Kéo dài chuỗi polipeptit: Codon thứ 2 trên mARN sẽ gắn bổ sung với anticodon của phức hợp Glu-tARN. Riboxom tạo vai trò là khung đỡ và a.a Met và a.a Glu sẽ tạo ra liên kết peptit giữa chúng. Riboxom sẽ dịch chuyển như một codon cho đến khi kết thúc.
• Kết thúc: Khi Ribôxôm tiếp xúc với mã UAG thì kết thúc và tách khỏi mARN để giải phóng chuỗi polipeptit. Và nhờ một loại enzym đặc hiệu mà a.a Met được cắt ra khỏi chuỗi vừa được tổng hợp.

Quá trình dịch mã trong sinh học 12 bài 2 .

Hướng dẫn giải đáp câu hỏi sách giáo khoa sinh học 12 bài 2

Sau khi tổng hợp được lý thuyết của sinh học 12 bài 2 thì ắt hẳn bạn đã có cái nhìn tổng quan hơn về bài học. Và để hiểu rõ hơn cũng như củng cố thêm kiến thức thì chúng ta sẽ giải đáp các câu hỏi trong sách giáo khoa nhé.

1 – Câu 1: Hãy trình bày diễn biến quá trình phiên mã và kết quả của nó.

Đáp án : Quá trình phiên mã được xảy ra qua 3 bước :

• Bước 1: Tháo xoắn ADN: Enzim Pôlimeraza làm gen tháo xoắn để lộ ra mạch gốc có chiều 3’->5’.
• Bước 2: Tổng hợp và kéo dài chuỗi ARN: Theo nguyên tắc : A-U, T-A,G-X,X-G theo chiều từ 5’->3’ dựa trên mạch gốc 3’->5’.
• Bước 3: Kết thúc: Enzim Pôlimeraza gặp tín hiệu kết thúc khi di chuyển đến cuối gen thì ARN được giải phóng.
• Kết quả: Tạo ra 1 phân tử ARN có trình tự giống với mARN bổ sung nhưng thay T bằng U.

2 – Câu 2: Quá trình dịch mã tại ribôxôm diễn ra như thế nào?

Đáp án : Quá trình dịch mã được xảy ra qua 2 tiến trình với quy trình tiến độ 2 gồm 3 bước nhỏ :

• Giai đoạn 1: Hoạt hóa axit amin nhờ các enzim đặc hiệu và năng lượng ATP.
• Giai đoạn 2: Tổng hợp chuỗi polipeptit với mở đầu là tiểu đơn vị bé của riboxom gắn với mARN, a.a mở đầu tiến vào mARN bổ sung mã mở đầu rồi tiểu phần lớn liên kết với tiểu phần bé. Tiếp theo sẽ kéo dài chuỗi polipeptit. Và cuối cùng 2 tiểu phần riboxom sẽ tách nhau ra và loại bỏ axit amin mở đầu khi dịch mã dừng lại.

3 – Câu 3: Nêu vai trò của poliriboxom trong quá trình tổng hợp prôtêin?

Đáp án : Poliriboxom có vai trò quan trọng trong quy trình tổng hợp protein vì chúng giúp bảo vệ tăng hiệu suất tổng hợp những protein cùng loại. Cụ thể quy trình này là trên mỗi mARN có một số ít riboxom cùng hoạt động giải trí và chúng được gọi là những pôliribôxôm. Poliriboxom được hình thành sau khi riboxom thứ nhất di dời được 1 đoạn thì riboxom thứ hai link vào mARN. Và quy trình này cứ liên tục đến riboxom thứ 3,4, … Nên mARN hoàn toàn có thể tổng hợp được nhiều chuỗi polipeptit cùng loại rồi tự hủy trong thời hạn ngắn .
Vai trò của poliriboxom .

4 – Câu 4: Một số đoạn gen có trình tự các nucleotit như sau:

3′ XGA GAA TTT XGA 5′ (mạch mã gốc)

5′ GXT XTT AAA GXT 3′

a, Hãy xác định trình tự các axit amin trong chuỗi pôlipeptit được tổng hợp từ đoạn gen trên.

b, Một đoạn phân tử prôtêin có trình tự axit amin như sau: – lơxin – alanin – valin – lizin –. Hãy xác định trình tự các cặp nuclêôtit trong đoạn gen mang thông tin quy định cấu trúc đoạn prôtêin đó.

Đáp án :

• Câu a: Trình tự các axit amin trong chuỗi polipeptit trên là: Ala-Leu-Lys-Ala
• Câu b: Trình tự mARN là: UUA-GXU-GUU-AAA và trình tự của ADN là:

3 ‘ AAT XGA XAA TTT 5 ‘ ( mạch mã gốc )

5‘ TTA GXT GTT AAA 3‘

5 – Câu 5: Các protein được tổng hợp trong tế bào nhân thực đều

A. Bắt đầu bằng axit amin Met.

B. Bắt đầu bằng axit amin foocmin mêtiônin.

C. Có Met ở vị trí đầu tiên bị cắt bởi enzim.

D. Cả A và C.

Đáp án : D. Bởi vì những protein được tổng hợp trong tế bào nhân thực đều mở màn bằng những axit amin methionine ( Met ). Và chúng sẽ được cắt bỏ khi quy trình dịch mã được hoàn thành xong để thực thi những công dụng sinh học tiếp theo .

Kết luận

• Phiên mã là quá trình phiên mã mạch mã gốc của ADN thành mARN theo nguyên tắc bổ sung với sự hỗ trợ của Enzim Pôlimeraza.
• Dịch mã là quá trình tổng hợp protein khi các a.a được đặt đúng vị trí trên mARN để tổng hợp nên các chuỗi polipeptit.

Trên đây là các thông tin tổng quan cũng như cách giải chi tiết về bài học sinh học 12 bài 2. Mong rằng với những thông tin trên có thể giúp ích được cho quá trình học tập của bạn được tốt hơn.