Thế nào là mật độ quần thể quần thể có khả năng từ điều chỉnh mật độ cá thể như thế nào

1. Kiến thức về cá thể và quần thể sinh vật
   1. Môi trường và các nhân tố sinh thái
   2. Giới hạn sinh thái và ổ sinh thái
   3. Sự thích nghi của sinh vật với môi trường sống
   4. Quần thể sinh vật và quá trình hình thành quần thể
   5. Quan hệ giữa các cá thể trong quần thể
   6. Các đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật
   7. Biến động số lượng cá thể của quần thể sinh vật
2. Một số bài tập vận dụng

1. Kiến thức về cá thể và quần thể sinh vật

1.1 Môi trường và các nhân tố sinh thái

Môi trường sống

Nội dung chính

• 1. Kiến thức về cá thể và quần thể sinh vật
• 1.1 Môi trường và các nhân tố sinh thái
• 1.2Giới hạn sinh thái và ổ sinh thái
• 1.3 Sự thích nghi của sinh vật với môi trường sống
• 1.4 Quần thể sinh vật và quá trình hình thành quần thể
• 1.5 Quan hệ giữa các cá thể trong quần thể
• 1.6 Các đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật
• 1.7 Biến động số lượng cá thể của quần thể sinh vật
• 2. Một số bài tập vận dụng
• Video liên quan

Khái niệm: Môi trường sống bao gồm tất cả các nhân tố bao quanh sinh vật, có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp tới sự tồn tại, sinh trưởng, phát triển và các hoạt động khác của sinh vật.

Phân loại:

• Môi trường trên cạn: mặt đất và khí quyển. Là nơi sống của phần lớn sinh vật trên trái đất.
• Môi trường nước: nước mặn, nước ngọt, nước lợ có các sinh vật thủy sinh.
• Môi trường đất: các tầng đất có sinh vật sinh sống.
• Môi trường sinh vật: cơ thể thực vật, động vậtj. Là nơi sống của sinh vật kí sinh, cộng sinh.

Nhân tố sinh thái

Khái niệm: nhân tố sinh thái là tất cả những nhân tố môi trường có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến đời sống của sinh vật.Tất cả các nhân tố sinh thái gắn bó chặt chẽ tạo thành một tổ hợp sinh thái tác động lên sinh vật.

Phân loại:

• Nhân tố sinh thái vô sinh: là các nhân tố vật lí và hoá học của môi trường xung quanh sinh vật. vd: nhiệt độ, ánh sáng, nước
• Nhân tố sinh thái hữu sinh: bao gồm các mối quan hệ cùng loài hoặc khác loài và nhân tố con người.

Mối quan hệ giữa môi trường và sinh vật

Quan hệ giữa thiên nhiên và môi trường và sinh vật là mối quan hệ qua lại : thiên nhiên và môi trường tác động ảnh hưởng lên sinh vật, đồng thời sinh vật cũng tác động ảnh hưởng lên môi trường tự nhiên làm biến hóa thiên nhiên và môi trường .

1.2Giới hạn sinh thái và ổ sinh thái

Giới hạn sinh thái

Khái niệm: giới hạn sinh thái là khoảng giá trị xác định của một nhân tố sinh thái mà trong khoảng đó sinh vật có thể tồn tại và phát triển theo thời gian.

Giới hạn sinh thái bao gồm:

• Khoảng thuận lợi: là khoảng của các nhân tố sinh thái ở mức độ phù hợp, đảm bảo cho sinh vật thực hiện các chức năng tốt nhất.
• Khoảng chống chịu: là khoảng của các nhân tố sinh thái gây ức chế hoạt động sinh lí của sinh vật.

Ví dụ: giới hạn sinh thái về nhiệt độ của cá rô phi ở Việt Nam

Ổ sinh thái

Khái niệm: ổ sinh thái là một khoảng không gian sinh thái mà ở đó tất cả các nhân tố sinh thái của môi trường nằm trong giới hạn sinh thái cho phép một loài tồn tại và phát triển.

Ổ sinh thái xanh biểu lộ cách sống của một loài, sinh vật sống trong ổ sinh thái xanh nào thường phản ánh đặc tính của ổ sinh thái xanh đó trải qua những tín hiệu hình thái .

Ví dụ:hai loài chim sống trên cùng 1 cây nơi ở. Một loài ăn hạt, môt loài ăn côn trùng có hai ổ sinh thái khác nhau.

1.3 Sự thích nghi của sinh vật với môi trường sống

Thích nghi của sinh vật với ánh sáng

Thực vật: thích nghi khác nhau với điều kiện chiếu sáng của môi trường, thể hiện qua các đặc điểm về hình thái, cấu tạo giải phẫu và hoạt động sinh lí.

Có 2 nhóm thực vật khác nhau:

• Cây ưa sáng: sinh trưởng tốt nơi quang đãng, tán rộng, phiến lá dầy, mô giậu phát triển, lá nằm nghiêng (vd:chò nâu).
• Cây ưa bóng: sống dưới tán cây khác,phiến lá mỏng, ít hoặc không có mô giậu, lá nằm ngang (vd:lá dong, ráy)

Động vật: có cơ quan chuyên hóa tiếp nhận ánh sáng, nhờ đó thích ứng tốt hơn với điều kiện chiếu sáng luôn thay đổi của môi trường.

Sự định hướng: ánh sáng giúp động vật định hướng trong không gian và nhận biết các vật xung quanh, tìm thức ăn, di cư (Chim định hướng nhờ tia sáng mặt trời, các vì sao; rắn mai gầm cảm nhận được tia hồng ngoại; ong nhìn được vùng sáng ngắn, cả tia tử ngoại).

Có 2 nhóm động vật khác nhau:

• Nhóm ưa hoạt động ban ngày có giới hạn rộng về độ dài sáng, cường độ và thời gian chiếu sáng.
• Nhóm ưa hoạt động ban đêm: giới hạn hẹp, sống ban đêm, trong hang, đáy biển.v.v..

Thích nghi của sinh vật với nhiệt độ

Đối với động vật hoang dã hằng nhiệt, khi nhiệt độ thiên nhiên và môi trường đổi khác, khung hình sinh vật có những cách giữ không thay đổi thân nhiệt cơ thể qua sự thích nghi về hình thái, cấu trúc giải phẫu, hoạt động giải trí sinh lý của khung hình và tập tính lẩn tránh nơi có nhiệt độ không tương thích .

Quy tắc về kích thước cơ thể (Becman):

Động vật hằng nhiệt sống vùng ôn đới ( khí hậu lạnh ) thường có kích cỡ khung hình lớn hơn, mỡ dầy so với động vật hoang dã cùng loài hoặc loài có quan hệ họ hàng sống ở vùng nhiệt đới gió mùa .

Quy tắc về kích thước các bộ phận tai, đuôi, chi của cơ thể (Anlen):

• Động vật hằng nhiệt sống vùng ôn đới các phần cơ thể nhô ra ngoài thường nhỏ, ngược lại các sinh vật vùng khí hậu nóng hay rất nóng thường có kích thước các phần cơ thể nhô ra ngoài thường to (tai thỏ nhiệt đới to hơn tai thỏ ôn đới ).
• Động vật hằng nhiệt sống nơi nhiệt độ thấp có tỉ số S/V giảm góp phần hạn chế sự toả nhiệt của cơ thể.

1.4 Quần thể sinh vật và quá trình hình thành quần thể

Khái niệm quần thể: Quần thể sinh vật là tập hợp các cá thể trong cùng 1 loài, cùng sinh sống trong 1 khoảng không gian xác định, vào 1 thời điểm nhất định. Quần thể có khả năng sinh sản, tạo thành những thế hệ mới.

Quá trình hình thành quần thể:

• Một số cá thể phát tán đến môi trường sống mới.
• Những cá thể không thích nghi được với môi trường sống mới sẽ bị tiêu diệt hoặc di cư đến nơi khác.
• Những có thể còn lại thích nghi dần với môi trường sống dần dần hình thành quần thể ổn định.

1.5 Quan hệ giữa các cá thể trong quần thể

Quan hệ hỗ trợ

Là mối quan hệ giữa những thành viên cùng loài tương hỗ lẫn nhau trong những hoạt động giải trí sống, bảo vệ cho quần thể thích nghi tốt hơn với điều kiện kèm theo môi trường tự nhiên và khai thác được nhiều nguồn sống .

Ví dụ: Hiện tượng liền rễ ở cây thông nhựa, chó rừng săn mồi theo bầy đàn

Quan hệ tương hỗ giữa những thành viên được biểu lộ qua hiệu suất cao nhóm .

Quan hệ cạnh tranh

Là mối quan hệ giữa những thành viên cùng loài cạnh tranh đối đầu nhau giành nguồn sống khi mật độ thành viên trong quần thể tăng lên quá cao vượt quá năng lực phân phối của thiên nhiên và môi trường .
Ví dụ : thực vật trong rừng cạnh tranh đối đầu nhau về ánh sáng hiện tượng kỳ lạ tự tỉa thưa, hiện tượng kỳ lạ ăn thịt lẫn nhau khi thiếu thức ăn ở một số ít loài động vật hoang dã .
Cạnh tranh là đặc thù thích nghi của quần thể, nhờ đó mà số lượng và sự phân bổ thành viên trong quần thể được duy trì ở mức tương thích, bảo vệ sự sống sót và tăng trưởng của quần thể .

1.6 Các đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật

Tỉ lệ giới tính

• Tỉ lệ giới tính là tỉ lệ giữa số cá thể đực và số cá thể cái trong quần thể ( tỉ lệ này thường xấp xỉ 1:1).
• Tỉ lệ giới tính có thể thay đổi tuỳ thuộc vào từng loài, từng thời gian và điều kiện sống.
• Tỉ lệ giới tính của quần thể là đặc trưng quan trọng đảm bảo hiệu quả sinh sản của quần thể.

Nhóm tuổi

Tuổi trong quần thể gồm có:

• Tuổi sinh lí: là thời gian sống có thể đạt đến của một cá thể trong quần thể.
• Tuổi sinh thái: là thời gian sống thực tế của cá thể.
• Tuổi quần thể: là tuổi bình quân của các cá thể trong quần thể.

Mỗi quần thể có một tháp tuổi đặc trưng, có 3 dạng tháp tuổi :

• Dạng tháp phát triển: đáy rộng, cạnh xiên và đỉnh nhọn.
• Dạng tháp ổn định: đáy rộng vừa phải, cạnh tháp đứng.
• Dạng tháp suy giảm: đáy tháp hẹp.

Cấu trúc tuổi của quần thể luôn đổi khác phụ thuộc vào vào điều kiện kèm theo sống của thiên nhiên và môi trường. Nghiên cứu về nhóm tuổi giúp tất cả chúng ta bảo vệ và khai thác tài nguyên hiệu suất cao hơn .

Ví dụ: Khi đánh cá, nếu nhiều mẻ lưới đều có cá lớn chiếm ưu thế mà cá bé thì ít thì ta hiểu rằng nghề cá chưa khai thác hết tiềm năng cho phép. Nếu mẻ lưới bắt được chủ yếu là cá con, cá lớn rất ít có nghĩa là nghề cá đã rơi vào trình trạng khai thác quá mức.

Sự phân bố cá thể của quần thể

Mật độ cá thể của quần thể

Mật độ thành viên của quần thể là số lượng thành viên trên một đơn vị chức năng diện tích quy hoạnh hay thể tích của quần thể. VD : mật độ cây thông là 1000 cây / ha diện tích quy hoạnh đồi
Mật độ thành viên được xem là một trong những đặc trưng cơ bản của quần thể, có ảnh hưởng tác động tới mức độ sử dụng nguồn sống của môi trường tự nhiên, năng lực sinh sản và tử trận của thành viên .
Mật độ thành viên của quần thể biến hóa theo mùa, năm hoặc tuỳ theo điều kiện kèm theo môi trường tự nhiên sống .

Kích thước của quần thể sinh vật

Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa

Kích thước của quần thể sinh vật là số lượng thành viên ( hoặc khối lượng, nguồn năng lượng tích góp trong thành viên ) phân bổ trong khoảng chừng khoảng trống của quần thể. Mỗi quần thể có một size đặc trưng .
Kích thước quần thể giao động từ giá trị tối thiểu đến giá trị tối đa :

• Kích thước tối thiểu là giá trị số lượng cá thể ít nhất mà quần thể cần có để duy trì và phát triển.
• Kích thước tối đa là giá trị giới hạn lớn nhất về số lượng cá thể mà quần thể có thể đạt được, phù hợp với khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường.

Nếu size quần thể giảm xuống dưới mức tối thiểu thì quần thể dễ rơi vào trạng thái suy giảm dẫn đến diệt vong, do :
Số lượng thành viên quá ít làm giảm sự tương hỗ giữa những thành viên quần thể không có năng lực chống chọi với những đổi khác của thiên nhiên và môi trường .

• Khả năng sinh sản suy giảm do cơ hội gặp nhau của các cá thể đực với cá thể cái ít.
• Số lượng cá thể ít nên sự giao phối gần thường xảy ra, đe doạ sự tồn tại của quần thể.

Nếu kích cỡ quần thể tăng vượt quá giá trị tối đa, cạnh tranh đối đầu giữa những thành viên cũng như ô nhiễm thiên nhiên và môi trường và bệnh tật, tăng cao dẫn đến tử trận và di cư tăng cao .

Những nhân tố ảnh hưởng đến kích thước của quần thể

Mức độ sinh sản của quần thể:

• Mức độ sinh sản của quần thể là số lượng cá thể sinh ra trong một đơn vị thời gian.
• Mức độ sinh sản phụ thuộc vào số lượng trứng (con non)/lứa, số lứa đẻ trong đời, tuổi trưởng thành sinh sản và tỉ lệ đực/cái.

Mức độ tử vong của quần thể:

• Mức độ tử vong là số lượng cá thể chết đi trong một đơn vị thời gian.
• Mức độ tử vong của quần thể phụ thuộc vào trạng thái của quần thể, điều kiện sống của môi trường và mức độ khai thác của con người.
• Phát tán cá thể của quần thể sinh vật:

Phát tán bao gồm sự xuất cư và nhập cư của của sinh vật

Tăng trưởng của quần thể sinh vật

Đặc biệt ở quần thể người : nhờ những thành tựu to lớn về tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội, chất lượng đời sống được nâng cao, tử trận giảm, tuổi thọ tăng dân số quốc tế ngày càng tăng rất nhanh .
Sự ngày càng tăng dân số qua nhanh gọn, cùng với sự phân bổ dân cư không hợp lý là nguyên do hầu hết làm chất lượng thiên nhiên và môi trường giảm sút, ảnh hưởng tác động đến chất lượng sống của con người .

1.7 Biến động số lượng cá thể của quần thể sinh vật

Biến động số lượng thành viên : là sự tăng hoặc giảm số lượng thành viên của quần thể .

Biến động theo chu kì

Là sự tăng hay giảm số lượng thành viên trong quần thể xảy ra do những đổi khác có chu kì của điều kiện kèm theo thiên nhiên và môi trường .

Biến động theo chu kì mùa: Là sự tăng hoặc giảm số lượng cá thể theo mùa.

Ví dụ : Ếch nhái tăng trưởng mạnh vào mùa mưa, muỗi tăng số lượng vào mùa hè …

Biến động theo chu kì nhiều năm:Tăng hay giảm số lượng cá thể của quần thể tương ứng với 1 số năm nhất định.

Ví dụ: các loài cá ở bờ biển Peru cứ 7 năm lại biến động số lượng 1 lần
Thỏ và mèo rừng Canađa theo chu kì 9 10 năm

Biến động không theo chu kì

Là dịch chuyển mà số lượng thành viên tăng hoặc giảm một cách bất ngờ đột ngột do điều kiện kèm theo không bình thường của thời tiết như bão lụt, cháy rừng, dịch bệnh hoặc do khai thác tài nguyên quá mức của con người .
Ví dụ : Ở miền Bắc Nước Ta, số lượng bò sát và ếch nhái giảm vào những năm có mùa đông giá rét

Nguyên nhân gây biến động và sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể

Nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể của quần thể:

• Do thay đổi của các nhân tố sinh thái vô sinh: không bị chi phối bởi mật độ cá thể trong quần thể. Vd: điều kiện khí hậu
• Do sự thay đổi của các nhân tố sinh thái hữu sinh: bị chi phối bởi mật độ của quần thể. Vd: sự cạnh tranh, số lượng kẻ ăn thịt

Sự điều chỉnh số lượng cá thể trong quần thể:

Quần thể trong một môi trường tự nhiên xác lập luôn có khuynh hướng tự kiểm soát và điều chỉnh số lượng thành viên :

• Trong điều kiện môi trường thuận lợi, sức sinh sản của quần thể tăng, tử vong giảm, nhập cư tăng số lượng cá thể tăng lên nhanh chóng.
• Khi số lượng cá thể tăng quá cao nguồn thức ăn thiếu hụt, nơi ở chật chội các cá thể cạnh tranh nhau gay gắt để giành nguồn sống tử vong tăng, sinh sản giảm, xuất cư tăng số lượng cá thể được điều chỉnh giảm xuống.

Hiện tượng cạnh tranh đối đầu nóng bức ở những thành viên trong quần thể dẫn đến hiện tượng kỳ lạ tự tỉa thưa ở thực vật và ăn thịt lẫn nhau ở động vật hoang dã .

Trạng thái cân bằng của quần thể

• Khả năng tự điều chỉnh số lượng của quần thể dẫn đến trạng thái cân bằng của quần thể.
• Trạng thái cân bằng của quần thể là số lượng cá thể ổn định và phù hợp với khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường.

2. Một số bài tập vận dụng

Câu 1: Điều nào sau đây là không đúng với môi trường?

A. Ảnh hưởng đến sự sống sót, sinh trưởng và tăng trưởng ở sinh vật .
B. Gồm 3 loại : môi trường tự nhiên đất, môi trường tự nhiên sinh vật và thiên nhiên và môi trường nước .
C. Là nơi sinh sống của những sinh vật .
D. Bao gồm toàn bộ những tác nhân sinh thái xanh bao quanh sinh vật .

Đáp án: B

Câu 2: Giới hạn sinh thái nói lên điều gì?

A. Đó là số lượng giới hạn chịu dựng của mỗi tác nhân sinh thái xanh .
B. Đó là khoảng chừng xác lập của mỗi tác nhân sinh thái xanh .
C. Đó là khoảng chừng giá trị của mỗi tác nhân sinh thái xanh giữa số lượng giới hạn trên và số lượng giới hạn dưới .
D. Sự sống sót và tăng trưởng của mỗi loài sinh vật nhờ vào vào số lượng giới hạn sinh thái xanh .

Đáp án: D

Câu 3: Khoảng thuận lợi là khoảng các nhân tố sinh thái

A. Giúp sinh vật chống chịu tốt nhất với môi trường tự nhiên .
B. Ở đó sinh vật sinh sản tốt nhất .
C. Ở mức tương thích nhất để sinh vật thực thi công dụng sống tốt nhất .
D. Ở đó sinh vật sinh trưởng, tăng trưởng tốt nhất .

Đáp án: C

Câu 4: Khi nói về ổ sinh thái, có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng?

I. Ổ sinh thái xanh của một loài là nơi ở của loài đó .
II. Ổ sinh thái xanh đặc trưng cho loài .
III. Các loài sống trong một sinh cảnh và cùng sử dụng một nguồn thức ăn thì chúng có khuynh hướng phân li ổ sinh thái xanh .
IV. Kích thước thức ăn, loại thức ăn của mỗi loài tạo nên những ổ sinh thái xanh về dinh dưỡng .
A. 1 .
B. 2 .
C. 3 .
D. 4 .

Đáp án: C ( II, III, IV)

Câu 5: Ví dụ nào sau đây minh họa cho mối quan hệ cạnh tranh giữa các cá thể trong quần thể sinh vật?

A. Bồ nông đi kiếm ăn theo đàn bắt được nhiều cá hơn bồ nông đi kiếm ăn riêng rẽ .
B. Chó rừng đi kiếm ăn theo đàn, nhờ đó bắt được trâu rừng có kích cỡ lớn hơn .
C. Các cây thông nhựa liền rễ sinh trưởng nhanh hơn những cây sống riêng rẽ .
D. Cá mập con khi mới nở sử dụng ngay những trứng chưa nở làm thức ăn .

Đáp án: D

Câu 6: Trong quần thể, các cá thể luôn gắn bó với nhau thông qua mối quan hệ:

A. Cạnh tranh .
B. Cộng sinh .
C. Hỗ trợ hoặc cạnh tranh đối đầu .
D. Hỗ trợ .

Đáp án: C

Câu 7: Trong các phát biểu sau, có bao nhiêu phát biểu đúng về mối quan hệ cạnh tranh giữa các cá thể trong quần thể sinh vật?

( 1 ) Khi quan hệ cạnh tranh đối đầu nóng bức thì những thành viên cạnh tranh đối đầu yếu hoàn toàn có thể bị đào thải khỏi quần thể .
( 2 ) Quan hệ cạnh tranh đối đầu xảy ra khi mật độ thành viên của quần thể tăng lên quá cao, nguồn sống của môi trường tự nhiên không đủ cung ứng cho mọi thành viên trong quần thể .
( 3 ) Quan hệ cạnh tranh đối đầu giúp duy trì số lượng thành viên của quần thể ở mức độ tương thích, bảo vệ sự sống sót và tăng trưởng của quần thể .
( 4 ) Quan hệ cạnh tranh đối đầu làm tăng nhanh kích cỡ của quần thể .
A. 4
B. 1
C. 3
D. 2

Đáp án: C (1,2,3)

Câu 8: Tập hợp sinh vật nào sau đây là quần thể sinh vật?

A. Tập hợp cây xanh đang sinh sống trên một cánh đồng cỏ .
B. Tập hợp con cá chép đang sinh sống ở Hồ Tây .
C. Tập hợp bướm đang sinh sống trong rừng Cúc Phương .
D. Tập hợp chim đang sinh sống trong rừng Amazôn .

Đáp án: B

Câu 9: Khi nói về quan hệ hỗ trợ cùng loài, phát biểu nào sau đây sai?

A. Ở nhiều quần thể thực vật, những cây sống theo nhóm chịu đựng được gió bão tốt hơn những cây
cùng loài sống riêng rẽ.

B. Hỗ trợ cùng loài chỉ Open khi mật độ thành viên trong quần thể tăng lên quá cao .

C. Quan hệ hỗ trợ giữa các cá thể trong quần thể đảm bảo cho quần thể tồn tại một cách ổn định và khai
thác được tối ưu nguồn sống của môi trường.

D. Quan hệ tương hỗ cùng loài biểu lộ qua hiệu suất cao nhóm .

Đáp án: B

Câu 10: Các dấu hiệu đặc trưng cơ bản của quần thể là

A. Cấu trúc giới tính, cấu trúc tuổi, sự phân bổ những thể, mật độ thành viên, size của quần thể, kiểu tăng trưởng .
B. Sự phân bổ những thể, mật độ thành viên, sức sinh sản, sự tử trận, kiểu tăng trưởng
C. Cấu trúc giới tính, cấu trúc tuổi, sự phân bổ những thể, sức sinh sản, sự tử trận .
D. Độ nhiều, sự phân bổ những thể, mật độ thành viên, sức sinh sản, sự tử trận, kiểu tăng trưởng .

Đáp án: A

Câu 11: Trong thực tế loài nào sau đây có số lượng cá thể cái nhiều hơn cá thể đực gấp 2, 3 hoặc 10 lần:

A. Gà, rắn, thằn lằn .
B. Hươu, ngỗng, vịt .
C. Gà, nai, hươu .
D.Nai, ruồi giấm, thỏ .

Đáp án: C

Câu 12: Kiểu phân bố ngẫu nhiên của các cá thể trong quần thể thường gặp khi

A. Điều kiện sống phân bổ không đồng đều, không có sự cạnh tranh đối đầu nóng bức giữa những thành viên trong quần thể .
B. Điều kiện sống phân bổ đồng đều, có sự cạnh tranh đối đầu nóng bức giữa những thành viên trong quần thể .
C. Điều kiện sống phân bổ không đồng đều, có sự cạnh tranh đối đầu nóng bức giữa những thành viên trong quần thể .
D. Điều kiện sống phân bổ đồng đều, không có sự cạnh tranh đối đầu nóng bức giữa những thành viên trong quần thể .

Đáp án: D

Câu 13: Ở môi trường không thuận lợi, khả năng sinh sản bị hạn chế, số lượng cá thể trong quần thể biến động theo mùa sẽ

A. Quần thể tăng trưởng theo tiềm năng sinh học .
B. Có đường cong tăng trưởng hình chữ S .
C.Quần thể không tăng trưởng theo tiềm năng sinh học .
D. Có đường cong tăng trưởng hình chữ J .

Đáp án: B

Câu 14: Trong tự nhiên, khi kích thước của quần thể giảm dưới mức tối thiểu thì

A. Quần thể dễ rơi vào trạng thái suy giảm dẫn tới diệt vong .
B. Khả năng sinh sản tăng do những thành viên đực, cái có nhiều thời cơ gặp nhau hơn .
C. Quần thể luôn có năng lực tự kiểm soát và điều chỉnh trở về trạng thái cân đối .
D. uần thể không hề rơi vào trạng thái suy giảm và không bị diệt vong .

Đáp án:A

Câu 15: Đường cong tăng trưởng của một quần thể sinh vật được biểu diễn ở hình dưới đây, hãy cho biết phát biểu nào sau đây đúng?

A. Đây là đường cong tăng trưởng theo tiềm năng sinh học của quần thể.
B. Trong các điểm trên đồ thị, tại điểm C quần thể có tốc độ tăng trưởng cao nhất.
C. Tốc độ tăng trưởng của quần thể tại điểm E cao hơn tốc độ tăng trưởng của quần thể tại điểm
D. Sự tăng trưởng của quần thể này không bị giới hạn bởi các điều kiện môi trường.

Đáp án: B

Câu 16: Giả sử về kết quả khảo sát về diện tích khu phân bố (tính theo m2 ) và kích thước quần thể (tính theo số lượng cá thể) của 4 quần thể sinh vật cùng loài ở cùng một thời điểm như sau:

Xét tại thời gian khảo sát, mật độ thành viên của quần thể nào trong 4 quần thể trên là thấp nhất ?
A. Quần thể II.
B. Quần thể I.
C. Quần thể III.
D. Quần thể IV .

Đáp án: B ( mật độ = số lượng cá thể / diện tích khu phân bố)

Câu 17: Cho các phát biếu sau:

(1) Tất cả các nhân tố sinh thái gắn bó chặt chẽ với nhau thành một tổ hợp sinh thái tác động lên sinh vật.
(2) Khoảng thuận lợi là khoảng của các nhân tổ sinh thái ở mức độ phù hợp, đảm bảo cho sinh vật thực hiện các chức năng sống tốt nhất.
(3) Giới hạn sinh thái là không gian sinh thái mà ở đó tất cả các nhân tố sinh thái đều phù hợp cho sinh vật.
(4) Môi trường tác động lên sinh vật, sinh vật cũng ảnh hường đến các nhân tố sinh thái, làm thay đổi tính chất của các nhân tố sinh thái.
(5) Cơ thể còn non có giới hạn sinh thái hẹp hơn so với cơ thể trưởng thành.

Sổ phát biêu đúng là :
A. 1 .
B. 2 .
C. 3 .
D. 4 .

Đáp án: D ( 1,2,4,5)

Câu 18: Cho các tập hợp các cá thể sinh vật sau:

( 1 ) Cá trắm cỏ trong Hồ Tây .
( 2 ) Cá rô phi đơn tính trong hồ .
( 3 ) Bèo trên mặt ao .
( 4 ) Các cây ven hồ .
( 5 ) Chuột chũi trong vườn Quốc gia Bù Gia Mập .
( 6 ) Ốc bươu vàng ở ruộng lúa .
( 7 ) Chim ở lũy tre làng .
Có bao nhiêu tập hợp sinh trên là quần thể ?
A. 2 .
B. 4 .
C. 3 .
D. 5 .

Đáp án: C ( 1,5, 6)

Câu 19: Cho các phát biểu sau:

( 1 ) Tại một thời gian nhất định, trong quần thể chỉ xảy ra một trong hai mối quan hệ : tương hỗ hoặc cạnh tranh đối đầu .
( 2 ) Quan hệ tương hỗ làm giảm kích cỡ của quần thể, dẫn tới trạng thái cân đối của quần thể .
( 3 ) Quan hệ tương hỗ bảo vệ cho quần thể sống sót và tăng trưởng không thay đổi theo thời hạn, khai thác tối ưu nguồn sống của thiên nhiên và môi trường, làm tăng năng lực sống sót và sinh sản giữa những cá thế .
( 4 ) Quan hệ cạnh tranh đối đầu giúp duy trì số lượng thành viên của quần thể ở mức độ tương thích, bảo vệ sự sống sót và tăng trưởng không thay đổi của quần thể theo thời hạn .
Có bao nhiêu phát biểu đúng về mối quan hệ giữa những thành viên trong quần thể sinh vật ?
A. 1
B. 2 .
C. 3 .
D. 4 .

Đáp án: B (3,4)

Câu 20: Khi nói về mật độ cá thể của quần thể, có các phát biểu sau:

1. Khi mật độ giảm đến hơn cả tối thiểu thì sức sinh sản tăng tới mức tối đa .
2. Mật độ thành viên của quần thế có ảnh hưởng tác động đến mức độ sử dụng nguồn sống của thiên nhiên và môi trường .
3. Mật độ thành viên của quần thế có ảnh hưởng tác động tới cả sinh sản và tử trận của thành viên. 4. Khi mật độ giảm, nguồn thức ăn dồi dào, những thành viên trong quần thể lại có quan hệ tương hỗ lẫn nhau .
5. Mật độ thành viên của quần thể là số lượng thành viên trưởng thành sống trong một đơn vị chức năng thể tích hoặc diện tích quy hoạnh .
6. Mật độ thành viên của quần thể đổi khác theo mùa, theo năm hoặc tùy theo điều kiện kèm theo môi trường tự nhiên .
Số phát biểu có nội dung đúng là :
A. 4 .
B. 2 .
C. 3 .
D. 5 .

Đáp án: C (2, 3, 6)

—————————–

Người biên soạn:

Giáo viên: Trần Thị Thu

Trường THCS-THPT Nguyễn Khuyến