Soạn bài: Thao tác lập luận phân tích

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU CỦA THAO TÁC LẬP LUẬN PHÂN TÍCH

Đọc kĩ đoạn trích của Hoài Thanh về nhân vật Sở Khanh và vấn đáp những câu hỏi :

1. Đói với nhân vật Sở Khanh, tác giả đánh giá: Trong xã hội này, Sở Khanh bấn thỉu và bần tiện nhất.

2. Để thuyết phục người đọc đồng thuận với ý kiến của mình, tác giả đã phân tích vấn đề, chọn chi tiết so sánh với các chi tiết cùng loại trên cơ sở đó rút ra những nét độc đáo của đối tượng được phân tích.

3. Trong đoạn trích, nội dung câu kết thúc là kết quả suy luận được rút ra từ câu chủ đề đầu và các câu triển khai. Đoạn văn kết cấu kiểu tổng – phân – hợp.

4. Trong các bài văn nghị luận (xã hội và văn học đối tượng phân tích là vấn đề xã hội, hiện tượng xã hội, thơ, truyện, nhân vật, sự kiện, hiện tượng văn học.

5. Phân tích là xem xét đối tượng, sự vật vấn đề ở các bình luận, các bộ phận khác nhau đế làm rõ luận điểm cần trình bày.

Các sự vật, hiện tượng kỳ lạ trong đời sống thường được tạo bởi nhiều bộ phận, yếu tố, những bộ phận, yếu tố này không sống sót một cách tách rời mà đều có mối liên hệ, tác động ảnh hưởng qua lại lẫn nhau. Phân tích là chia, tách sự vật, hiện tượng kỳ lạ thành nhiều yếu tố nhỏ để đi sâu xem xét kĩ lưỡng nội dung và mối quan hệ bên trong .
Phân tích luôn gắn với tổng hợp, khái quát. Phân tích mà không tổng hợp khái quát thì sự nghiên cứu và phân tích đó sẽ mất đi nhiều ý nghĩa. Ngược lại, tổng hợp khái quát mà không dựa vào nghiên cứu và phân tích thì sẽ thiếu cơ sở không vững chãi. Để hoàn toàn có thể rút ra những Kết luận đúng cần phải dựa trên sự nghiên cứu và phân tích thâm thúy kĩ càng, xem xét sự vật, hiện tượng kỳ lạ một cách tổng lực từ nhiều phía .
Tóm lại, nghiên cứu và phân tích là chia nhỏ đối tượng người dùng thành những yếu tố, bộ phận đế xem xét. Nhưng muôn xem xét đế chỉ ra đặc thù nội dung và mối quan hệ giữa những bộ phận ấy thì người nghiên cứu và phân tích cần phải vận dụng nhiều phương pháp đơn cử khác nhau, ví dụ điển hình : Cắt nghĩa và bỉnh giá, chi ra nguyên do – hiệu quả, phân loại đối tượng người dùng, liên hệ dối chiếu …

II. CÁCH PHÂN TÍCH

– Đoạn 1 để làm điển hình nổi bật sức mạnh tác quái của đồng xu tiền trong xã hội của toàn cảnh Truyện Kiều Hoài Thanh đã nghiên cứu và phân tích cho thấy đồng xu tiền đã chi phối cả xã hội ấy từ quan lại, sai nha đến bọn buôn thịt bán người và cả ngay Kiều nữa .
– Đoạn 2 đề làm điển hình nổi bật tác động ảnh hưởng xấu của việc dân số ngày càng tăng, Nguyễn Minh Thuyết đã nghiên cứu và phân tích cho thấy việc dân số ngày càng tăng ấy làm cho lương thực thực phẩm thiếu, suy thoái và khủng hoảng sức khỏe thể chất, thoái hóa giống nòi, chất lượng chăm nom giảm sút .

Hai đoạn trên lập luận phân tích cũng có kết cấu tống – phân – hợp như đã thường thấy.

Ghi nhớ

– Mục đích của nghiên cứu và phân tích là làm rõ dặc điểm về nội dung hỉnh thức, cấu trúc và những mối quan hệ bên trong, bên ngoài của đối tượng người dùng ( sự vật, hiện tượng kỳ lạ ) .
– Khi nghiên cứu và phân tích cần chia, tách đối tượng người tiêu dùng thành những yếu tố, bộ phận theo những tiêu chuẩn, quan hệ nhất định ( quan hệ giữa những bộ phận tạo nên dối tượng, quan hệ nhân quả, quan hệ giữa đối tượng người tiêu dùng với những đối tượng người dùng tương quan, quan hệ giữa người nghiên cứu và phân tích với đối tượng người dùng nghiên cứu và phân tích ) .
– Phân tích cần đi sâu vào từng mặt, từng bộ phận, tuy nhiên cần đặc biệt quan trọng chú ý quan tâm đên quan hệ giữa chúng với nhau trong một chỉnh thể toàn vẹn thống nhất .

LUYỆN TẬP

Bài tập 1

a) Trong đoạn trích này, người viết đã phân tích đối tượng từ mối quan hệ giữa các bộ phận tạo nên đối tượng, theo trật tự các dòng thơ.

b) Trong đoạn trích này người viết đã phân tích đối tượng từ mổì quan hệ giữa đốì tượng với các đốì tượng liên quan.

Bài tập 2

Có thể nghiên cứu và phân tích vẻ đẹp của ngôn từ thẩm mỹ và nghệ thuật trong Tự tình ( bài II ) thơ Hồ Xuân Hương ở những mặt : Từ ngữ, hình ảnh …

Gợi ý

Vẻ đẹp ngôn từ nghệ thuật và thẩm mỹ trong Tự tình ( bài II ) của Hồ Xuân Hương là những từ ngữ và hình ảnh tạo được ấn tượng mãnh liệt .
Những từ ngữ trong bài thơ này đều là từ thuần Việt gợi hình sinh động sắc tố đường nét đặc tả mạnh bằng những động từ chỉ tình thái : dồn, trơ, xế, xiên ngang, đâm toạc, di, lại lại, san sẻ và tính từ chỉ tình thái : say, tỉnh, khuyết, tròn … nhằm mục đích diễn đạt những cảm nhận về sự đời và số phận .
Những hình ảnh trong bài thơ này cũng thế. Nhờ thẩm mỹ và nghệ thuật đặc tả những hình ảnh đó cũng gây ấn tượng rất mạnh. Tác giả đẩy đối tượng người tiêu dùng miêu tả tới độ cùng cực của thực trạng, mang tính tạo hình cao. Chẳng hạn, nói về sự đơn độc trơ trọi đến vô duyên của người phụ nữ thì “ Trơ cái hồng nhan với nước non ”. Các hình ảnh những từ ngữ “ xiên ngang ”, “ đâm toạc ” đều là hành vi can đảm và mạnh mẽ như muôn tung phá, đầy sức sống tươi tắn .

Source: https://thcsbevandan.edu.vn
Category : Phương pháp học tập