Sinh học 12 Bài 38: Các đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật (tiếp theo)

A. Lý thuyết

1. Kích thước của quần thể

a. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa

– Kích thước của quần thê : Là số lượng thành viên, khối lượng hoặc nguồn năng lượng tích luỹ trong những thành viên phân bổ trong khoảng chừng khoảng trống của quần thể. Những loài có kích thước khung hình nhỏ thường có kích thước quần thể lớn và ngược lại .- Kích thước quần thể giao động từ giá trị tối thiểu đến giá trị tối đa .+ Kích thước tối thiểu là số lượng thành viên tối thiểu mà quần thể cần để duy trì sự sống sót của loài. Nếu kích thước quần thể xuống dưới mức tối thiểu, quần thể dễ rơi vào trạng thái suy giảm dẫn tới diệt vong. Nguyên nhân là do :

• Số lượng thành viên trong quần thể quá ít, sự tương hỗ giữa những thành viên bị giảm, quần thể không có năng lực chống chọi với những biến hóa của môi trường tự nhiên .
• Khả năng sinh sản suy giảm do thời cơ gặp nhau của những thành viên đực với thành viên cái ít .
• Số lượng thành viên quá ít nên sự giao phối cận huyết thường xảy ra, đe doạ sự sống sót của quần thể .

+ Kích thước tối đa là số lượng giới hạn sau cuối về số lượng mà quần thể hoàn toàn có thể đạt được, tương thích với năng lực phân phối nguồn sống của môi trường tự nhiên. Nếu kích thước quá lớn, cạnh tranh đối đầu giữa những thành viên cũng như ô nhiễm, bệnh tật … tăng cao, dẫn tới 1 số ít thành viên di cư ra khỏi quần thể

Sơ đồ diễn đạt giá trị kích thước tối thiểu và kích thước tối đa của quần thểb. Những tác nhân ảnh hưởng tác động đến kích thước của quần thể sinh vật

Các tác nhân tác động ảnh hưởng đến kích thước của quần thể sinh vật- Sức sinh sản của quần thể sinh vật .

• Là năng lực sinh ra những thành viên mới của quần thể trong 1 đơn vị chức năng thời hạn. Sức sinh sản phụ thuộc vào số lượng trứng hay con non của 1 lứa đẻ, số lứa đẻ của 1 thành viên cái, tỉ lệ đực cái trong quần thể. Khi thiếu thức ăn hay điều kiện kèm theo sống không thuận tiện sẽ tác động ảnh hưởng đến sức sinh sản của quần thể .

– Mức độ tử trận của quần thể sinh vật .

• Là số lượng thành viên bị chết trong 1 khoảng chừng thời hạn. Mức độ tử trận nhờ vào vào tuổi thọ trunh bình của sinh vật, điều kiện kèm theo sống, lượng thức ăn, quân địch và sự khai thác của con người .

– Phát tán cá thể của quần thể sinh vật: Là sự xuất cư và nhập cư của các cá thể.

• Xuất cư : là hiện tượng kỳ lạ 1 số thành viên rời bỏ quần thể của mình chuyển sang sống ở nơi khác. Xuất cư tăng cao khi nguồn sống hết sạch, điều kiện kèm theo bất lợi .
• Nhập cư : là hiện tượng kỳ lạ 1 số thành viên ở ngoài quần thể chuyển sang sống trong quần thể. Nhập cư tăng cao khi điều kiện kèm theo sống thuận tiện .

2. Tăng trưởng của quần thể sinh vật

– Tăng trưởng theo tiềm năng sinh học :

• Nếu nguồn sống của môi trường tự nhiên dồi dào và thỏa mãn nhu cầu nhu yếu của khung hình đều thuận tiện thì quần thể tăng trưởng theo tiềm năng sinh học → đường cong tăng trưởng có dạng hình chữ J .
• Có nhiều loài tăng trưởng gần mức tăng trưởng theo tiềm năng sinh học, đó là những loài có sức sinh sản lớn, số lượng sống sót cao khi điều kiện kèm theo sống thuận tiện như : VK, nấm, tảo …
• Ví dụ : Tăng trưởng kích thước của quần thể sâu trong thiên nhiên và môi trường lí tưởng

Tăng trưởng kích thước của quần thể sâu trong môi trường tự nhiên lí tưởng- Tăng trưởng theo thực tiễn của quần thể :

• Trong trong thực tiễn, điều kiện kèm theo ngoại cảnh không phải khi nào cũng thuận tiện cho sự tăng trưởng của quần thể. Ngay cả trong điều kiện kèm theo thuận tiện nhất thì xuất cư và tử trận luôn xảy ra → đường cong tăng trưởng trong thực tiễn có hình chữ S .
• Một số loài có sức sinh sản ít, yên cầu điều kiện kèm theo chăm nom cao thì tăng trưởng theo trong thực tiễn như : hầu hết những loài động vật hoang dã có kích thước lớn, tuổi thọ cao ( voi, bò tót, cây gỗ trong rừng … )
• Ví dụ : Sự tăng trưởng kích thước của quần thể cá trong thiên nhiên và môi trường bị số lượng giới hạn

Sự tăng trưởng kích thước của quần thể cá trong môi trường tự nhiên bị số lượng giới hạn

3. Tăng trưởng của quần thể người

– Trên quốc tế : Dân số quốc tế tăng liên tục, đến 2017 hoàn toàn có thể lên đến 8 tỉ người. Dân số quốc tế đạt mức tăng trưởng cao là nhờ những thành tựu to lớn về tăng trưởng kinh tế tài chính xã hội, chất lượng đời sống ngày một cải tổ, tuổi thọ được nâng cao .

– Ở Việt Nam:

• Năm 1945 : 18 triệu người ; 2004 : 82 triệu người ( tăng gấp 4,5 lần )
• Việc tăng dân số quá nhanh và phân bổ dân cư không hợp lý là nguyên do làm chất lượng thiên nhiên và môi trường giảm sút → tác động ảnh hưởng đến chất lượng đời sống .
• Dân số tăng cao yên cầu nhiều lương thực, thực phẩm, việc làm, bệnh viện, trường học … ; tài nguyên bị khai thác quá mức, môi trường tự nhiên sống bị ô nhiễm … → phải thực thi kế hoạch hóa mái ấm gia đình, khuyến khích mỗi mái ấm gia đình chỉ nên có từ 1 → 2 con để nuôi dạy cho tốt

Source: https://thcsbevandan.edu.vn
Category : Phương pháp học tập