Phân tích bài thơ Đi đường của Hồ Chí Minh hay nhất (dàn ý – 10 mẫu) – Ngữ văn lớp 8

Phân tích bài thơ Đi đường của Hồ Chí Minh hay nhất (dàn ý + 6 mẫu)

Đề bài: Phân tích bài thơ “Đi đường” của Hồ Chí Minh.

Bài giảng: Đi đường – Cô Phạm Lan Anh (Giáo viên VietJack)

Dàn ý Phân tích bài thơ Đi đường

Quảng cáo

1. Mở Bài

– Giới thiệu về Bác Hồ
– Giới thiệu về bài thơ : Nằm trong tập ” Nhật kí trong tù ”
– Ý nghĩa của bài thơ : Ca ngợi niềm tin, ý chí vượt khó khăn của Bác .

2. Thân Bài

– Hoàn cảnh sáng tác của bài thơ :
+ Được sáng tác khi Người bị giam ở nhà từ Tưởng Giới Thạch
+ Sau những lần chuyển lao khó khăn vất vả
– Ý nghĩa bài thơ gửi gắm :
+ Ghi lại chân thực những khó khăn vất vả Hồ Chí Minh trải qua
+ Khẳng định triết lý : Vượt qua hết thử thách sẽ tới thành công xuất sắc .
– Phân tích nội dung bài thơ :
+ Câu một : Lời nhận xét, chiêm nghiệm từ thực tiễn :
+ Câu thơ là lời nhận xét từ kinh nghiệm tay nghề chuyển dời của người tù với xiềng xích
+ Bác Hồ đồng cảm những khó khăn vất vả, gian nan ấy
+ ” Tẩu lộ ” : Lặp lại, cho thấy những chặng đường dài cứ tiếp nối đuôi nhau nhau, không thấy đích đến .

Quảng cáo

→ Khó khăn chồng chất, đường dài kéo lê chân người tù, miêu tả chân thực thi thực → Rút ra kinh nghiệm tay nghề sống : Phải bắt tay vào việc làm mới thấy được khó khăn vất vả .
→ Những khó khăn vất vả mà Cách mạng đang gặp phải trong những buổi đầu .
+ Câu hai : Những khó khăn vất vả, gian lao chồng chất trước mắt Bác Hồ :
+ Núi non liên tục Open trước tầm mắt
+ Điệp từ ” trùng san ” : Open ở đầu và cuối câu → Núi non trập trùng trước mắt, lê dài bất tận không ngớt .
+ Người tù phải trải qua hết khó khăn vất vả này tới khó khăn vất vả khác, phải vượt chặng đường dài → Khó khăn khó khăn vất vả .
+ Miêu tả chặng đường Cách mạng với nhiều khó khăn vất vả trước mắt, cần người chiến sỹ Cách mạng có ý chí kiên cường .
+ Hai câu thơ cuối : Khẳng định hiệu quả sau khi vượt qua mọi khó khăn vất vả :
+ Câu ba : Hình ảnh núi non tiếp nối, nhịp điệu câu thơ dồn dập, quay quồng tiến về phía trước, bước chân tới ” tận cùng ” đỉnh núi .
+ Câu bốn : Niềm niềm hạnh phúc vỡ òa khi được đứng trước vạn vật thiên nhiên to lớn .
+ Nhịp thơ ở đây nhanh, can đảm và mạnh mẽ, quay quồng, cảm hứng vui sướng dạt dào .
+ Hình ảnh Hồ Chí Minh vui sướng như được tự do khi đứng trước vạn vật thiên nhiên .

Quảng cáo

→ Muốn chứng minh và khẳng định : Con đường Cách mạng phải vượt qua nhiều khó khăn vất vả, khó khăn, nhưng khi vượt qua hết, nhất định sẽ có được thắng lợi vẻ vang .
– Kết luận chung :
+ Bài thơ là bức tranh hiện thực của Hồ Chí Minh khi chuyển lao ở nhà tù Tưởng Giới Thạch .
+ Bức tranh về ý chí kiên cường cũng như tâm hồn thơ đầy xúc cảm của một người chiến sỹ Cách mạng .
+ Gửi gắm chân lý về cuộc sống cũng như con đường Cách mạng : khó khăn, khó khăn vất vả, lồi lõm, cần ý chí kiên cường, nhưng thành công xuất sắc sẽ vô cùng xứng danh .

3. Kết Bài

– Khẳng định lại yếu tố .
– Hồ Chí Minh – Người chiến sỹ Cách mạng, thi nhân xuất sắc của dân tộc bản địa .

Phân tích bài thơ Đi đường – mẫu 1

Trong những ngày bị tù đày, Hồ Chí Minh bị áp giải qua nhiều nhà lao. Theo Trần Dân Tiên trong những mẩu chuyện về đời hoạt động giải trí của Hồ quản trị thì Người bị giam giữ trong gần ba mươi nhà lao huyện và xã. Chuyện đi đường là việc xảy ra hằng ngày. Có chặng đường mà người đi thật thoải mái và dễ chịu trong khung cảnh chim ca rộn núi hương bay ngát rừng ( Trên đường đi ) nhưng phổ cập hơn là những chặng đường khó khăn vất vả, đi đường giữa những ngày giá lạnh, đi đường núi non hiểm trở. Bài thơ Đi đường khởi đầu cho hành trình dài bị áp giải :

Đi đường mới biết gian lao

Đây là kinh nghiệm tay nghề của người đã nhiều lần lên đường, ra đi. Có đi đường mới có những kinh nghiệm tay nghề về chuyện đi đường. Đây lại không phải là con đường bằng phẳng mà là một chặng đường núi non hiểm trở :

Núi cao rồi lại núi cao trập trùng.

Với Đi đường, tác giả hiểu rõ đường đời khó khăn vất vả. Đường đời đây cũng là con đường đấu tranh cách mạng và người chiến sỹ cách mạng là người đi đường, không căng thẳng mệt mỏi. Chấp nhận và vượt lên những khó khăn vất vả, người đi đường khi nào cũng hướng tới đích :

Giầy rách đường lầy chân lấm láp
Vẫn còn dấn bước dặm đường xa

Trong bài thơ Đi đường, những khó khăn vất vả thật chồng chất, ngày càng nhiều và nâng lên đến cao điểm. Câu thơ như một thử thách :

Núi cao lên đến tận cùng

Người chiến sỹ cách mạng đã vượt qua được thử thách và thắng lợi. Trên cao điểm thắng lợi, biết bao tình cảm vui mừng được bộc lộ. Mừng vui vì đã thắng lợi được khó khăn vất vả, vì Người đã làm tròn nghĩa vụ và trách nhiệm được phó thác .
Trên đỉnh điểm, con người có những xúc cảm đặc biệt quan trọng :

Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non

Có thể quan sát và bao quát nhiều khoanh vùng phạm vi của đời sống. Đôi mắt không còn bị hạn chế trong tầm nhìn mà đã được lan rộng ra, tóm gọn được biết bao cảnh vật .
Đi đường là một bài thơ hay có nhiều lớp nghĩa, nghĩa đen, nghĩa bóng. Bài thơ có ý nghĩa đúc rút về kinh nghiệm tay nghề, kinh nghiệm tay nghề đi đường, kinh nghiệm tay nghề tiên phong của chặng đường cách mạng. Trong mấy câu thơ đầu, vạn vật thiên nhiên với những vùng núi non hiểm trở như che lấp con người. Nhưng rồi con người đã dữ thế chủ động vượt qua thử thách và thở thành nhân vật TT của bức tranh. Đường đời gian nan, đường cách mạng và đầy chông gai, nhưng quyết tâm vượt khó và theo đuổi đến cùng thì rồi cũng có ngày đi tới thành công xuất sắc, giành được thắng lợi .

Phân tích bài thơ Đi đường – mẫu 2

Bài thơ Đi đường ( Tẩu lộ ) trích từ tập Nhật kí trong tù. Giống như một số ít bài có cùng chủ đề như Từ Long An đến Đồng Chính, Đi Nam Ninh, Giải đi sớm, Trên đường đi, Chiều tối, ở bài thơ này, Bác cũng ghi lại những điều cảm nhận được trên đường đi, khác ở chỗ sự cảm nhận ấy đã được khái quát và nâng cao lên thành triết lí. Do đó, ngoài ý nghĩa hiện thực, bài thơ còn tiềm ẩn ý nghĩa tượng trưng thâm thúy. Bằng nét bút tài hoa của người nghệ sĩ, Bác đã vẽ nên bức tranh vạn vật thiên nhiên hùng vĩ và trên cái nền hoành tráng đó, điển hình nổi bật lên tư thế hiên ngang của người chiến sỹ với quyết tâm vượt khó và niềm tin sáng sủa tin yêu vào tương lai tươi tắn của cách mạng :
Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan ,
Trùng san chi ngoại hựu trùng san ;
Trùng san đăng đáo cao phong hậu ,
Vạn lí dư đồ cố miện gian .
Dịch ra thơ tiếng Việt :
Đi đường mới biết gian lao ,
Núi cao rồi lại núi cao trập trùng ;
Núi cao lên đến tận cùng ,
Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non .
Nguyên tác bài thơ bằng chữ Hán, theo thể thất ngôn tứ tuyệt ( bảy chữ, bốn câu ). Sự hàm súc, cô đọng của ngôn từ cùng niêm luật khắt khe của thơ Đường không gò bó nổi tứ thơ phóng khoáng và cảm hứng dạt dào của thi nhân. Bản dịch ra tiếng Việt theo thể lục bát tuy có làm mềm đi đôi chút cái âm điệu rắn chắc, khỏe mạnh vốn có của nguyên tắc nhưng vẫn biểu lộ được nội dung tư tưởng và giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật của bài thơ .
Câu mở màn là nhận xét chung của Bác về chuyện đi đường :
Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan
( Đi đường mới biết gian lao )
Đây không phải là nhận xét chủ quan chỉ sau một vài chuyến đi thông thường mà là sự đúc rút từ hiện thực của hành trình dài khó khăn vất vả, gian truân mà Bác đã phải trải qua. Trong thời hạn mười bốn tháng bị chính quyền sở tại Tưởng Giới Thạch giam giữ trái phép, Bác Hồ tiếp tục bị giải từ nhà lao này đến nhà lao khác khắp mười ba huyện của tỉnh Quảng Tây. Tay bị cùm, chân bị xích, đi trong sương gió lạnh buốt thấu xương hay trong nắng trưa đổ lửa. Vượt dốc, băng đèo, lội suối với những khó khăn vất vả thử thách nhiều lúc tưởng như quá sức chịu đựng của con người. Từ thực tiễn đó, tác giả khái quát thành chuyện đi đường .
Câu thơ thứ hai cụ thể hóa những gian lao trên đường đi thành hình ảnh :
Trùng san chi ngoại hựu trùng san
( Núi cao rồi lại núi cao trập trùng )
Giữa khung cảnh vạn vật thiên nhiên chỉ toàn là núi cao tiếp nối đuôi nhau núi cao, con người vốn nhỏ bé, yếu ớt lại càng thêm nhỏ bé, yếu ớt. Đường xa, dặm thẳm, vực sâu, dốc đứng biết bao trở ngại, thử thách dễ làm cho con người chán nản, ngã lòng. Bởi vừa vượt qua mấy đỉnh núi cao, sức niềm tin, vật chất đã vơi, con người tưởng đã thoát nạn, ngờ đâu lại núi cao trập trùng chặn lại trước mặt. Trong câu thơ chữ Hán có chữ hựu ác nghiệt, lời dịch nhân cái ác nghiệt ấy lên gấp đôi : Núi cao rồi lại núi cao trập trùng .
Gian lao kể sao cho xiết ! Cấu trúc khép kín ở câu thơ chữ Hán ( Trùng san chi ngoại hựu trùng san ), chuyển sang cấu trúc trùng lặp tăng tiến, vế sau nặng trĩu thêm bởi từ trập trùng ở cuối, cấu trúc khép kín và trùng lặp tăng tiến ấy có vẻ như đẩy con người vào cái thế bị hãm chặt giữa ba bề bốn bên là rừng núi, không thoát ra được, chỉ có kiệt sức, nhụt chí, buông xuôi .
Nhưng so với Bác thì trọn vẹn ngược lại :
Trùng san đăng đáo cao phong hậu
Vạn lí dư đồ cố miện gian .
( Núi cao lên đến tận cùng ,
Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non. )
Giữa vòng vây núi non trập trùng, chất ngất, hoang vu đó nổi lên điểm sáng, điểm động là con người với vẻ bên ngoài tuy nhỏ bé, yếu ớt nhưng bên trong lại là một nghị lực, sức mạnh khác thường .
Câu thơ trước kết thúc bằng hình ảnh trùng san, câu thơ sau mở màn cũng bằng hình ảnh ấy. Trong thơ dịch không liền như thế nhưng cũng lặp cụm từ được núi cao … núi cao … Âm điệu ấy nâng con người lên cái thế tưởng như thông thường nhưng thực ra lại rất hào hùng. Đạp lên đỉnh núi cao này bước sang đỉnh núi cao kia như đi trên bậc thang, cứ thế từ tốn lên đến đỉnh điểm chót vót. Câu thơ chữ Hán dừng lại ở âm thanh cứng ngắc của chữ hậu, tạo nên âm hưởng rắn rỏi, can đảm và mạnh mẽ. Câu thơ dịch có âm điệu giàn trải như tiếng thở phào sung sướng, nhẹ nhõm : Núi cao lên đến tận cùng .
Đến đây thì mọi gian lao, khó khăn vất vả đã khép lại ; hiệu quả, phần thưởng xứng danh mở ra. Lúc trước là mắt chạm vào vách núi cao thẳng đứng, chỉ toàn đá và cây ; nay thì mắt nhìn bốn phương, đâu đâu cũng thấy muôn trùng nước non ( vạn lí dư đổ ). Leo lên đến tận cùng, đứng trên đỉnh núi cao nhất ( cao phong ), phóng tầm mắt ra xa, không những tầm nhìn lan rộng ra mà cả trí óc, tấm lòng, cuộc sống cũng lan rộng ra. Con người đã đến đích sau cuộc hành trình dài muôn vàn khó khăn. Âm hưởng câu thơ cuối ngân vang biểu lộ niềm sáng sủa vô hạn trước tương lai tươi đẹp. Cảnh muôn trùng nước non giờ đây đã thu gọn trong tầm mắt Bác. Bài thơ kết thúc ở niềm vui, niềm tự tôn to lớn đó .
Vậy thì có phải bài thơ này chỉ đơn thuần nói đến chuyện đi đường ? Đi đường không phải chỉ có gian truân vì núi cao trập trùng mà còn có bao khó khăn vất vả nguy khốn khác. Hình ảnh núi cao trập trùng tượng trưng cho vô vàn khó khăn vất vả, nguy khốn mà con người thường gặp trong đời. Cho nên đường ở đây không phải là con đường đi trên mặt đất mà nó chính là đường đời, đường cách mạng .
Liệu có mấy ai suốt đời chỉ toàn gặp thuận buồm xuôi gió, thẳng một lèo đến thắng lợi, thành công xuất sắc ? Trở ngại, nguy khốn là chuyện thường tình. Muốn vượt qua toàn bộ, con người phải có một ý chí kiên cường, nội lực khác thường cùng một niềm tin không gì lay chuyển nổi. Như vậy mới hoàn toàn có thể đạt được thắng lợi vinh quang. Thắng gian lao nguy hại và cao hơn nữa là thắng lợi chính mình .
Nếu con đường đó là con đường cách mạng thì chân lí tất yếu nêu trên lại càng sáng tỏ. Cuộc đời phấn đấu, hi sinh của quản trị Hồ Chí Minh là tấm gương chói lọi. Trên con đường cách mạng đầy chông gai, sóng gió, với trí tuệ sáng suốt, ý chí và nghị lực tuyệt vời, Người đã chỉ huy dân tộc bản địa Nước Ta vượt qua mọi gian lao, thử thách để lên đến đỉnh điểm vinh quang của thời đại. Từ chuyện đi đường tưởng như rất đỗi thông thường, người chiến sỹ cộng sản lão thành Hồ Chí Minh đã dạy tất cả chúng ta một bài học kinh nghiệm nhân sinh thiết thực và có ích .

Phân tích bài thơ Đi đường – mẫu 3

M.Goóc – ki từng nói “ Kì lạ thay con người ! ”. Con người đến với cuộc sống và chứng minh và khẳng định sự sống sót của mình bằng chính ý chí, nghị lực và một trái tim bát ngát. Đường đời với biết bao thử thách chính là lửa thử vàng để vàng càng sáng. Trong tập thơ Nhật kí trong tù, ta luôn phát hiện một con người như vậy. Bài thơ Đi đường cũng giống như những bài thơ chuyển lao khác như : Đi Nam Ninh, Chiều tối, Giải đi sớm, … không chỉ diễn đạt nỗi nguy hiểm của người tù trên bước đường chuyển lao mà hơn hết biểu lộ một thái độ mang đặc thù triết lí trước những chặng đường đời đầy thử thách và phong thái của một con người có tầm vóc cao quý .
Câu thơ tiên phong Bác dành để nói về việc đi đường. Nhưng không phải là lời kêu than của một người đã trải qua biết bao chặng đường chuyển lao mà nó như một lời chứng minh và khẳng định, suy ngẫm bằng sự thưởng thức thấm thía của chính người đi đường :
“ Đi đường mới biết gian lao
Núi cao rồi lại núi cao trập trùng. ”
Câu thơ như một triết lí của con người từng trải. Có đi đường, có trải qua những khó khăn vất vả khó khăn vất vả trên những chặng đường mới thấm thía được nỗi gian truân, mới biết khó khăn là gì. Bài học này không có gì là mới lạ nhưng phải bằng chính những thử thách, thưởng thức của bản thân mới có sự nhận thức thâm thúy được như vậy. Câu thơ đơn giản và giản dị mà tiềm ẩn cả một chân lí hiển nhiên. “ Trùng san chi ngoại hựu trùng san ”. Điệp từ “ trùng san ” như mở ra trước mắt người đọc cả một con đường nhấp nhô những núi, càng nhấn mạnh vấn đề sự trải dài như vô tận, không dứt hết lớp núi này đến lớp núi khác. Con đường đó có vẻ như trái chiều với sức người, vắt cạn công sức của con người của con người. Phải vượt qua con đường như thế mới hoàn toàn có thể đồng cảm được cái chân lí tưởng chừng như giản đơn : “ Đi đường mới biết gian lao ” mà Bác đã nói ở trong câu thơ đầu .
Hai câu thơ chỉ đơn thuần chuyện trò đi đường khó khăn vất vả, không hề trực tiếp miêu tả hình ảnh người đi đường. Nhưng ta vẫn thấy hình ảnh người đi đường Open. Con người ở đây không phải Open trong trạng thái thảnh thơi ngồi ngắm quãng đường với trập trùng những núi, không phải lữ khách du ngoạn để ngắm cảnh tổ quốc, mây trời mà là một người tù đang phải trên đường chuyển lao. Vai đeo gông, chân mang xiềng xích, đói khát phải vượt qua bao đèo cao, dốc sâu, vực thẳm, qua những con đường núi non hiểm trở. Chữ “ hựu ” đứng giữa hai câu thơ dịch không chỉ miêu tả sự tiếp nối đuôi nhau của núi non mà còn miêu tả sự khó khăn vất vả của người tù. Chưa hết con đường này thì con đường núi khác đã hiện ra trước mắt, chưa hết khó khăn vất vả này thì một khó khăn vất vả khác lại ngáng trở phía trước. Thế nhưng, câu thơ không phải là tiếng thở dài, là lời than vãn của người đi đường, mà chỉ là chân lí của người chiến sỹ cách mạng đúc rút được trên con đường chuyển lao, trong quy trình hoạt động giải trí cách mạng của mình .
Hai câu thơ tiếp theo làm người đọc sửng sốt. Nếu như hai câu thơ đầu là chân lí, thì hai câu thơ sau bỗng vút lên nhẹ nhàng :
“ Núi cao lên đến tận cùng
Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non ”
Câu thơ thứ ba liên tục tả núi. Không chỉ dừng lại ở việc núi cao rồi lại núi cao trập trùng mà con đường đi đã được đẩy lên đến tột cùng khó khăn vất vả, hiểm trở “ lên đến tận cùng ”. Câu thơ có vẻ như là một sự reo vui của người tù khi đã vượt qua được hàng ngàn núi cao, dốc sâu để lên được tới đỉnh núi cao nhất, tận cùng nhất. Ta như phát hiện ở đây một chủ đề quen thuộc : đăng cao và một phong thái mang cảm xúc ngoài hành tinh của con người : Đăng cao, viễn vọng. Khi lên đến đỉnh núi cao rồi, cũng là lúc con người ta hoàn toàn có thể phóng tầm mắt bao quát và sở hữu cả một khoảng chừng không bát ngát, như làm chủ ngoài hành tinh, đất trời. Con người khi đó như trong tư thế của một người thắng lợi. Con người tự nhiên như được tạo một hình dáng hiên ngang, ngạo nghễ giữa một ngoài hành tinh bát ngát như một hành khách đi dạo nhàn tản giữa non nước mây trời. Trong tư thế đó, con người như một “ tiên ông đạo cốt ”. Những khó khăn vất vả của đường đi không hề cầm tù, giam hãm được con người trong những dãy núi. Con người như đang nỗ lực vươn lên làm chủ chặng đường của mình .
“ Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non ”. Câu thơ cuối là đỉnh điểm của xúc cảm. Có niềm vui khôn xiết của một con người đã vượt qua được bao khó khăn vất vả, khổ ải để hoàn toàn có thể tận thưởng được cảnh nước non mây trời. Tưởng chừng như mọi khó khăn vất vả đều lùi xa, chỉ còn lại một con người làm chủ vạn vật thiên nhiên, đất trời với phong thái từ tốn, tự tại đầy sáng sủa. Đến đây đất trời và con người như hòa làm một. Bài thơ vút lên trong một niềm cảm hứng lãng mạn .
Đi đường là một bài thơ ngắn nhưng tiềm ẩn một bài học kinh nghiệm lớn lao, nói về con đường có thực trong những năm tháng tù đày, chuyển lao hết nhà lao này đến nhà lao khác. Nhưng hơn hết, nó không chỉ đơn thuần chỉ là con đường thật với núi non hiểm trở. Đó còn là con đường với biết bao chông gai thử thách. Những khó khăn vất vả đó không hề làm cho con người lùi bước. Bài thơ như một niềm tin sắt đá. Đường đời dù có nguy hiểm, khó khăn vất vả đến đâu nhưng chỉ cần con người kiên trì, nhẫn nại và quyết tâm vượt qua sau cuối sẽ đến đích. Khi đó con người sẽ lên được tới đỉnh điểm của vinh quang, trí tuệ và làm chủ được những giá trị đích thực của đời sống .
Bài thơ Đi đường – Tẩu lộ không chỉ là bức tranh về con đường chuyển lao đầy rẫy nhọc nhằn trở ngại, đó còn là bức tranh chân dung niềm tin tự họa Hồ Chí Minh. Từ bài thơ, người đọc hoàn toàn có thể cảm nhận hình ảnh Bác vừa có thần thái thư thả, bình tĩnh của một bậc tiên phong đạo cốt vừa có nét kiên cường rắn rỏi, đầy sáng sủa của một người chiến sỹ cách mạng. Và như vậy, bài thơ Đi đường cùng với nhiều bài thơ khác trong tập thơ Nhật kí trong tù thực sự là một đóa hoa đáng trân trọng của văn học Nước Ta .

Phân tích bài thơ Đi đường – mẫu 4

Bài thơ ” Đi đường ” được rút ra trong tập ” Nhật kí trong tù ” của Hồ Chí Minh. Tác phẩm được viết trong thực trạng Bác bị chính quyền sở tại Tưởng Giới Thạch bắt giam vô cớ năm 1942 và phải chịu cảnh đày ải hết nhà lao này tới nhà lao khác, khó khăn vất vả, gian lao vô cùng. Bài thơ không chỉ dừng lại ở bức tranh tả cảnh núi non trên đường chuyển lao mà chứa đựng trong đó còn chất chứa tư tưởng triết lí đường đời thâm thúy mà Bác đã đúc rút, chiêm nghiệm được từ trong thực trạng đặc biệt quan trọng này : vượt qua gian lao chồng chất sẽ đi tới thắng lợi vẻ vang .
Trước hết bài thơ là một câu truyện nhỏ về việc đi đường của Bác trong những năm tháng bị chính quyền sở tại tàu Tưởng bắt giữ :
Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan
Trùng san chi ngoại hựu trùng san
Trùng san đăng đáo cao phong hậu
Vạn lí dư đồ cố miện gian .
Dịch thơ :
Đi đường mới biết gian lao
Núi cao rồi lại núi cao trập trùng
Núi cao lên đến tận cùng

Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non.

Ở câu khai đề, nhà thơ đã đưa ngay đến một bài học kinh nghiệm có đặc thù đánh giá và nhận định chắc như đinh : có đi đường thì mới biết đường đi khó. Đây không phải là một nhận định và đánh giá mang tính chủ quan mà trọn vẹn xuất phát từ thực trạng thực mà chính Bác đang và đã trải qua .
Bởi trong thực trạng đó, ngày nào cũng thế Bác tiếp tục bị áp giải đi hết nơi này đến nhà lao nơi ở khác ở Quảng Tây, nhiều khi tưởng chừng không hề chịu đựng nổi vì phải chịu cảnh đày ải rất khổ cực : ” tay bị trói giật cánh khuỷu, cổ mang vòng xích … đi mãi đi mãi mà không biết đi đâu về đâu .
Dầm mưa dãi nắng, trèo núi qua truông … qua gần ba mươi nhà tù ” ( Trần Dân Tiên ). Vì thế, câu thơ được viết lên từ một hiện thực trần trụi của một con người từng trải nên vô cùng thuyết phục. Tới câu thừa đề, nhà thơ chỉ rõ ra sự khó khăn vất vả, gian lao của đường đi khó :
Trùng san chi ngoại hựu trùng san
( Hết lớp núi này lại tiếp đến lớp núi khác )
Với cấu trúc trùng điệp lặp lại hai chữ ” trùng san ” ( hết lớp núi này tới núi lớp khác ) phối hợp với từ ” hựu ” ( lại ) cho thấy cảnh núi non hiểm trở, trùng điệp cứ tiếp nối đuôi nhau nhau chạy ra xa tít tắp mà không có điểm dừng. Vượt qua được dãy núi cao chót vót, trập trùng tưởng chừng đã thoát khổ nào ngờ những thử thách mới lại liên tục mở ra và đang chờ ở phía trước .
Vì thế, chữ ” mới biết ” ở câu thơ đầu bắt nhịp với câu thơ thứ hai tạo nên chiều sâu cảm hứng suy ngẫm của nhà thơ : Sự thấm thía về những chặng đường đã đi qua và những chặng đường nguy hiểm đang liên tục đi tới. Đó là cả một hành trình dài không chỉ yên cầu con người có được một sức khỏe thể chất dẻo dai mà cao hơn còn cần có một ý chí, một nghị lực bền chắc, một niềm tin vượt khó khác thường. Và sau cuối Bác đã nỗ lực vượt lên chính mình để đi tới đỉnh điểm thắng lợi :
Trùng san đăng đáo cao phong hậu
Vạn lí dư đồ cố miện gian .
Vượt qua được biết bao nhiêu là thử thách, khó khăn vất vả với những chặng đường đi lồi lõm, uốn khúc quanh co, nỗi nhọc nhằn đã lùi lại phía sau và người đi đường đã leo được lên đỉnh điểm chót vót. Biện pháp lặp từ ngữ, tiếp nối đuôi nhau vắt dòng ở câu hai và ba qua từ ” trùng san ” không chỉ cho thấy cảnh núi cao, tiếp nối đuôi nhau mà còn như tạo nên những bước chân chắc như đinh đặt lên từng bậc thang mà leo tới đỉnh điểm muôn trượng. Và khi đó, người đi đường hiện lên thật kì vĩ, hiên ngang, như dang hai tay ra mà làm chủ cả khoảng trống của thiên hà :
Vạn lí dư đồ cố miện gian .
( Thì muôn dặm nước non thu cả vào trong tầm mắt )
Câu thơ cuối đã phác họa thành công xuất sắc tư thế của con người thắng lợi. Tất cả vạn vật đã bỗng chốc thu nhỏ lại vào trong đôi mắt của người anh hùng. Nỗi nhọc nhằn khó khăn vất vả vừa mới qua đã tan biến vào hư vô, sửa chữa thay thế vào đó là niềm vui sướng, niềm hạnh phúc và cả sự đắm chìm hồn người vào trong cảnh vật vạn vật thiên nhiên. Đó là đỉnh điểm của sự thắng lợi, của sự vượt lên thắng lợi chính mình trước những khó khăn vất vả, gian khó .
” Đi đường ” là bài thơ có cấu trúc chuẩn mực theo trình tự của thể thơ tứ tuyệt ( đề – thực – luận – kết ) cô đọng, hàm súc ; giọng điệu biến chuyển linh động : hai câu đầu rắn rỏi, chậm rãi, đầy suy ngẫm ; hai câu sau phóng khoáng, nhẹ nhàng, thư thái … toàn bộ cả góp thêm phần miêu tả thành công xuất sắc xúc cảm, suy ngẫm của nhân vật trữ tình trong thơ .
Bài thơ ” Đi đường ” không đơn thuần dừng lại ở việc nói tới chuyện đường đi khó mà hình ảnh núi cao trập trùng còn hình tượng cho sự khó khăn vất vả khó khăn vất vả trong hành trình dài đời sống và hành trình dài cách mạng. Người chiến sỹ cách mạng phải trải qua rất nhiều chông gai thử thách nhưng khi đã nếm đủ những trái đắng đó thì sẽ gặt hái được thành công xuất sắc, sẽ đem lại thắng lợi rực rỡ tỏa nắng .
Và đường đời cũng thế. Khi con người đã vượt qua thử thách thì sẽ đem lại tác dụng xứng danh, tạo nên những giá trị cao đẹp, bất tử, thiêng liêng. Bài thơ ” Đi đường ” ngắn gọn mà ý thơ mênh mang, gợi cho người đọc nhiều bài học kinh nghiệm ý nghĩa triết lí thâm thúy .

Phân tích bài thơ Đi đường – mẫu 5

Nhật kí trong tù của Hồ Chí Minh là tác phẩm văn học có giá trị lớn, là một tác phẩm quý trong kho tàng văn học Nước Ta. Nhiều bài thơ trong Nhật kí trong tù biểu lộ ý niệm sống đúng đắn, trở thành bài học kinh nghiệm quý cho toàn bộ mọi người. Bài thơ Đi đường là một dẫn chứng tiêu biểu vượt trội. Đọc bài thơ Đi đường của Bác ta lại có thêm một bài học kinh nghiệm quý giá trong đường đời .
Đi đường mới biết gian lao ,
Núi cao rồi lại núi cao trập trùng ;
Núi cao lên đến tận cùng ,
Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non .
Trước hết, hình ảnh con đường trong bài thơ là con đường đi lại. Con đường lên núi thật khó khăn vất vả khó khăn vất vả, nhiều gian truân, khó nhọc. Vượt qua ngọn núi này, phải trèo lên ngọn núi khác cao hơn, núi non trập trùng tiếp nối đuôi nhau nhau. Thế nhưng, khi đã đặt chân lên đỉnh núi cao nhất, ta sẽ thấy được mọi thứ ở xung quanh, khi đó mọi khó khăn vất vả sẽ trở thành nhỏ bé .
Hình ảnh con đường trong bài thơ tiềm ẩn một ẩn ý thâm thúy. Con đường ấy chính là cuộc sống. Cuộc đời người có lắm nguy hiểm, khó khăn vất vả. Nếu có quyết tâm và lòng kiên trì vượt qua thử thách thì nhất định sẽ có được thành quả cao .
Bài thơ nêu ra một chân lý tuy thông thường nhưng rất thâm thúy và không phải ai cũng hoàn toàn có thể triển khai được. Những khó khăn vất vả trong đời sống xảy ra yên cầu con người phải xử lý. Đó là thước đo cho lòng kiên trì và quyết tâm của mỗi con người. Chỉ khi có sự phấn đấu, rèn luyện thì mới mong đạt được tác dụng sau cuối .
Bác Hồ cũng đã có một số ít câu thơ nói lên những thử thách trong đời sống, qua đó tôn vinh ý chí quyết tâm của con người :
Gạo đem vào giã bao đau đớn
Gạo giã xong rồi trắng tựa bông
Sống ở trên đời người cũng vậy
Gian nan rèn luyện mới thành công xuất sắc .
Bài thơ Đi đường đã cho thấy khí phách và ý chí của Bác Hồ. Quả thật bài thơ Đi đường không còn là chuyến đi riêng của Bác mà là chuyến đi cho toàn bộ mọi người .

Phân tích bài thơ Đi đường – mẫu 6

Bài thơ “ Đi đường ” có tựa đề là một cụm từ, chỉ một mạng lưới hệ thống. Bài thơ, do vậy có một ý nghĩa riêng, ngoài việc diễn đạt cảm hứng trước cảnh núi non điệp trùng, đất trời cao rộng, hùng vĩ, nó còn bộc lộ tư thế dữ thế chủ động của một nhà thơ – chiến sỹ. Bài thơ sáng tác theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, được dịch ra thể lục bát :
“ Đi đường mới biết gian lao
Núi cao rồi lại núi cao trập trùng
Núi cao lên đến tận cùng
Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non ” .
Mở đầu là một câu thơ đơn giản và giản dị gần như một lời nói thường :
“ Đi đường mới biết gian lao ” .
“ Đi đường ”, hai tiếng bình dị thế thôi nhưng tiềm ẩn biết bao ý nghĩa. Trước hết là nghĩa đơn cử của nó. Nói “ đi đường ” thực ra là bị giải đi đường, là đi đày. Bác tuy không kể, không tả, nhưng tất cả chúng ta, những người đọc thơ Bác ngày hôm nay, không hề không đặt bài thơ trong khung cảnh Bác bị giải đi triền miên giữa cảnh đói rét thiếu thốn, giữa cảnh nắng đội mưa dầm, giày dép tả tơi, 53 cây số một ngày, tay bị trói, cổ mang vòng xích. Vậy mà, câu thơ nói đi nói lại có vẻ như chỉ là một nhận xét, một đúc rút thông thường. Từ “ mới biết ” nghe nhẹ nhàng, nhã nhặn nhưng chất chứa ở bên trong biết bao sóng gió cuộc sống, bao nhiêu tâm lý của người trong cuộc. Như thế, câu đầu trong bài “ Đi đường ” không chỉ là sự đúc rút trong một cuộc đi đường đơn cử, mà còn bao hàm một thái độ nhìn nhận, nhận thức được tâm lý trong suốt cả chặng đường dài trên bước đường đời nói chung, trên bước đường cách mạng nói riêng. Câu thơ do vậy vừa mang nội dung đơn cử, vừa mang nội dung khái quát .
Đằng sau câu thơ, ta phát hiện một tâm hồn lớn, cao khiết, xinh xắn, một trí tuệ mẫn cảm của bậc chí sĩ đang đối lập, chịu đựng những gian lao kinh khủng nhưng đã biết vượt lên gian lao bằng thái độ làm chủ, bằng phong thái từ tốn bình tĩnh, với cái nhìn minh mẫn, sáng suốt mà nhã nhặn .
Câu thơ thứ hai :
“ Núi cao rồi lại núi cao trập trùng ” .
Trước hết, đó là một câu thơ tả thực về cảnh những lớp núi điệp trùng mà Bác phải vượt qua. Có người cho đây là những hình ảnh cụ thể hóa những gian lao trong câu thơ đầu, cũng hoàn toàn có thể là như vậy. Nhưng như trên đã nghiên cứu và phân tích, câu đầu trong bài thơ không phải là một cảm hứng đầu mà là cảm hứng Tóm lại. Hơn nữa, âm hưởng của câu thơ gợi cho người đọc về cái gian lao thì ít mà mở ra một khoảng trống bát ngát, điệp trùng, xinh xắn, hùng vĩ nhiều hơn .
Chẳng thấy đâu đầy ải xích xiềng, chỉ thấy một trái tim tự do đang chiêm ngưỡng và thưởng thức, đắm say thưởng ngoạn vạn vật thiên nhiên của nhà nghệ sĩ. Điều này thật khó nghiên cứu và phân tích, lí giải bằng lí luận chữ nghĩa. Từ tâm hồn nó đến thẳng tâm hồn. Thưởng thức thơ Bác chẳng khác nào chiêm ngưỡng và thưởng thức một bông hoa. Đọc thơ Người, nhiều lúc phải dừng lại, nghĩ suy để chiêm ngưỡng và thưởng thức những sức ngân vang của tâm hồn, tỏa ra từ những lớp chữ nghĩa, sắc tố, âm thanh … bình dị, thanh khiết .
Hai câu cuối :
“ Núi cao lên đến tận cùng
Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non ” .
Cảnh núi non tiếp nối, không dứt, như vẽ ra trước mắt ta khung cảnh những lớp núi điệp trùng, hết lớp này đến lớp khác, trong đó con người, với tư cách là chủ thể của khung cảnh đang vượt lên những lớp núi chất chồng kia, đang đứng ở đỉnh cao ngất với niềm khoan khoái tự hào, thu vào tầm mắt cả một khoảng trống khoáng đạt, cao rộng, cả khung cảnh gấm vóc hùng vĩ của quốc gia, giang sơn. Câu thơ tả cảnh nhưng không giấu nổi một tiếng reo niềm hạnh phúc ở bên trong, cái niềm niềm hạnh phúc chân chính của một con người đã vượt qua bao chặng đường khổ ải, đã đi và đã đến đích, đang đứng ở đỉnh cao vời vợi. Trong khuôn khổ âm điệu, hình ảnh, vần luật của thơ ca cổ xưa, khuôn phép, mực thước, ý thơ lại như có khuynh hướng muốn vượt ra ngoài, muốn vượt lên cái thông thường, để vươn tới cái tầm cao quý. Những câu thơ ấy mang vẻ đẹp của một vạn vật thiên nhiên lớn và một tâm hồn lớn. Nó không chỉ diễn đạt độ cao vời vợi của khung cảnh núi non đơn cử, nó còn diễn đạt chiều cao của tầm nhìn, của ý chí, nghị lực, niềm tin, của lí tưởng cao quý, đẹp tươi. Quả là khi đã có một lí tưởng cao quý, một bản lĩnh kiên cường, không có đỉnh điểm nào mà con người không hề đạt tới. Và lúc bấy giờ còn người sẽ tìm thấy nguồn niềm hạnh phúc vô biên. Cái Tóm lại ý nghĩa của bài thơ mang lại cho người đọc là như vậy .

Phân tích bài thơ Đi đường – mẫu 7

“ Bác Hồ đó chiếc áo nâu đơn giản và giản dị
Màu quê nhà bền chắc đậm đà
Ta bên Người, Người tỏa sáng trong ta … ”
( Tố Hữu )
Biết mỗi hành vi, đọc mỗi bài thơ của Bác, tất cả chúng ta như được thêm vốn sống, tăng thêm nghị lực, lòng kiên trì để vượt qua mọi thử thách gian lao và tin cậy vững chãi vào hiệu quả việc làm của mình .
Vào mùa thu 1942, từ Pác Bó, Bác Hồ qua Trung Quốc để tìm viện trợ quốc tế cho cách mạng Nước Ta, và bị chính quyền sở tại tỉnh Quảng Tây bấy giờ bắt giam. Suốt một năm sống trong ngục tù, Bác đã viết Nhật kí trong tù, 133 bài thơ được Bác viết bằng Hán văn về nhiều đề tài khác nhau với mục tiêu là để tự động viên mình, trong đó có bài Đi đường ( Tẩu lộ ) .
Bài thơ được viết bằng thể thất ngôn tứ tuyệt, nhà thơ Nam Trân dịch ra Việt ngữ bằng thể thơ lục bát. Cũng cần biết thêm là Bác thường mượn những hình ảnh dễ thấy trong đời sống làm đề tài để miêu tả tư tưởng và tình cảm của mình. Ngay ở tựa bài Đi đường cũng đã chứng tỏ cho nhận xét ấy .
Từ hình ảnh đơn cử và khái quát ấy, nhà thơ Hồ Chí Minh đã viết thành câu khai :
Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan ,
Bản dịch của Nam Trân viết :
Đi đường mới biết gian lao ,
Câu thơ nguyên tác có điệp ngữ “ tẩu lộ ” ( đi đường ) để nhấn mạnh vấn đề, còn câu thơ tiếng Việt thì không. Thế nhưng từ “ nan ” ( khó ) trong nguyên tác được dịch bằng từ “ gian lao ” thì khá tuyệt bởi nó diễn đạt nỗi khó khăn vất vả, gian nan đậm nét hơn. Từ hình ảnh đơn cử ấy, người đọc hiểu rộng ra : mọi việc làm, khi bắt tay vào hành vi mới thấy những khó khăn vất vả đang chờ đón .
Những khó khăn vất vả ở câu khai được nhà thơ diễn đạt rõ hơn ở câu thừa. Nguyên tác viết :
Trùng san chi ngoại hựu trùng san ;
Bản dịch viết :
Núi cao rồi lại núi cao trập trùng ;
Nguyên tắc sử dụng điệp ngữ “ trùng san – nhiều lớp núi chồng lên nhau ” nhấn mạnh vấn đề về núi non để làm rõ nghĩa cho “ tẩu lộ nan – đi đường khó ” ở câu khai. Bản dịch tiếng Việt cũng sử dụng điệp ngữ “ núi cao ”, quan hệ từ “ rồi lại ”, và cả tính từ láy âm “ trập trùng ” để cụ thể hóa “ gian lao ” ở câu khai. Như thế thì câu thơ dịch khá hoàn hảo, kể cả chất thơ. Từ vấn đề có thật là lúc ở tù nhà thơ bị giải đi từ nhà lao này sang nhà lao khác ở tỉnh Quảng Tây, một tỉnh có địa hình nhiều rừng núi nhà thơ muốn nhấn mạnh vấn đề đến những khó khăn vất vả không khi nào dứt trong đời sống của mỗi người. Đường đời thông thường đi đã mệt, đường giành lại độc lập tự do đã bị thực dân tước mất thì khó khăn vất vả và nguy khốn khôn lường. Lịch sử Nước Ta trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, giữ vững độc lập – tự do cho dân tộc bản địa từ thời dựng nước cho tới lúc nhà thơ bị bắt và làm bài thơ này đã chứng tỏ đơn cử cho sự khó khăn vất vả khôn lường ấy .
Biết như vậy để tự động viên mình trên đường đi. Lúc nào cũng sáng sủa, khi nào cũng cố gắng nỗ lực tiến bước để đạt được tiềm năng ở đầu cuối như hình ảnh trong hai câu chuyển và hợp trong nguyên tác :
Trùng san đăng đáo cao phong hậu ,
Vạn lí dư đồ cố miện gian .
Và bản dịch :
Núi cao lên đến tận cùng ,
Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non .
Cả nguyên tác lẫn bản dịch đều dùng phép hòn đảo ngữ để nhấn mạnh vấn đề “ trùng san – núi cao “. Khó khăn nào cũng cố gắng nỗ lực vượt qua, núi cao nào cũng leo tới đỉnh rồi lại tiếp bước. Càng vượt được nhiều núi cao, trong thực tiễn, càng tích góp được nhiều kinh nghiệm tay nghề trèo đèo, lội suối, vượt qua những vực sâu … nguy hại. Hiểu rộng ra trong mọi nghành nghề dịch vụ của đời sống, kể cả việc học tập, càng vượt qua nhiều khó khăn vất vả càng tích góp được nhiều kinh nghiệm tay nghề trong xử lý việc làm. Lúc ấy ta sẽ vững tin khi đối lập với một khó khăn vất vả mới khác trên bước đường đời .
Trong cuộc sống hoạt động giải trí, Bác đã đến nhiều nơi, gặp gỡ nhiều người. Mỗi nơi, mỗi người đều giúp Bác thêm kiến thức và kỹ năng, kinh nghiệm tay nghề. Khi đã vượt qua toàn bộ những ngọn núi thấp để đến đỉnh ngọn cao nhất : vượt qua khó khăn vất vả lớn lao nhất thì đạt đến thành công xuất sắc. Hình ảnh kỳ vĩ : con người với thân hình nhỏ bé đứng trên đỉnh điểm của ngọn núi vĩ đại : một bức tranh thật hào hùng ; thành công xuất sắc ấy thật vinh quang. Vượt qua khó khăn vất vả lớn nhất sẽ thấy rõ đường đời cái gì là trắc trở, cái gì là niềm hạnh phúc, bình yên .
Muốn thế, cần phải có tâm và trí
Ngày trước, Nguyễn Bá Học cũng đã từng mượn hình ảnh đi đường để nhấn mạnh vấn đề vai trò nghị lực của con người rằng : “ Đường đi khó, không khó vì ngăn sông cách núi, mà khó vì lòng người ngại núi e sông … ”. Rồi cụ Phan Bội Châu cũng đã từng nhắc nhở : ” Ví phỏng đường đời phẳng phiu cả, / Anh hùng hào kiệt có hơn ai ” thì nay lại có thêm Hồ Chí Minh. Mang nội dung giáo dục tư tưởng chính trị nhưng không khô khan bởi biết mượn hình ảnh vấn đề để thể hiện tâm tư nguyện vọng của mình. Đúng là thơ của một danh nhân văn hóa của cả quốc tế .
Thế hệ của Bác, đàn em của Bác đã học tập ý thức ấy trong hai đại chiến chống thực dân và đế quốc. Còn những thế hệ sau thì nhờ học bài thơ mà họ thấy đường đời khó để bình tĩnh sẵn sàng chuẩn bị hành trang mà vượt qua : tri thức là phương tiện đi lại để ” lên đến tận cùng ”, vượt nỗi nhục nghèo nàn, lỗi thời .

Phân tích bài thơ Đi đường – mẫu 8

Bài thơ ” Đi đường ” là đứa con ý thức quý báu của Hồ Chí Minh – vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc bản địa. Có thể nói thi phẩm sinh ra trong thực trạng đặc biệt quan trọng : khi Bác dạt dẹo và bị bắt giam bên Trung Quốc, bằng chính những thưởng thức của mình, Bác viết tập thơ ” Ngục trung nhật kí ” và ” Đi đường ” là một trong số đó. Bài thơ sáng tác theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, được dịch ra thể lục bát :

“Đi đường mới biết gian lao
Núi cao rồi lại núi cao trập trùng
Núi cao lên đến tận cùng
Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non”

Từ câu thơ tiên phong, ta đã thấy rõ cách diễn đạt cùng lối văn giản dị của Bác Hồ : ” Đi đường mới biết gian lao “. ” Đi đường ” nghe có vẻ như thông thường nhưng quả thực khi trong thực trạng tay chân bị gông cùm xiềng xích ta mới thực sự hiểu ” đi đường ” là bị giải đi đường, là đi đày .
Bác mặc dầu không sử dụng nhiều hình ảnh đặc tả tương quan nhưng tất cả chúng ta không ít hiểu được toàn cảnh lịch sử dân tộc, tuy thơ không tái hiện cảnh Bác bị giải đi từ nhà lao này đến nhà lao khác, sống giữa cảnh đói rét và đọa đày. Cụm từ ” mới biết ” nghe như đang kể lại một cách nhã nhặn nhưng chất chứa ở bên trong biết bao khó khăn vất vả sóng gió mà Bác đã phải trải qua .
Như thế, câu đầu trong bài ” Đi đường ” không chỉ là sự đúc rút kinh nghiệm tay nghề trong một cuộc đi đường, mà còn tiềm ẩn một thái độ nhìn nhận, nhận thức được tâm lý suốt chặng đường bị tù đày và cả trên con đường giải phóng, tìm tự do cho dân tộc bản địa. Đến với câu thứ hai cảnh vạn vật thiên nhiên Open : ” Núi cao rồi lại núi cao trập trùng ” .
Từng lớp núi cao xen nhau, trải dài tiếp nối đuôi nhau mà Bác phải đi qua trên đường giải lao. Núi diễn ra những khó khăn vất vả và gian lao khắc khổ mà Bác phải đương đầu. Phía trước là núi phía sau sống lưng cũng là núi, trập trùng những khó khăn vất vả, có vẻ như chúng dài vô tận, cũng lẽ thế mà nỗi khổ cũng lê dài triền miên không biết khi nào mới chấm hết .
Câu thơ thứ hai như diễn giải ý của câu thơ thứ nhất. Đường đi đâu phải dễ mà toàn là núi cao trắc trở cản bước người tù đeo trên vai là những xiềng xích. Đến hai câu cuối, cảnh vạn vật thiên nhiên lại được Bác miêu tả rõ ràng hơn :

“Núi cao lên đến tận cùng
Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non”

Những dãy núi cao không chỉ trải dài mà còn ” lên đến tận cùng ” cũng chính là lúc người tù gặp tột cùng những khó khăn vất vả. Con người giữa vạn vật thiên nhiên thiên hà trở nên nhỏ bé. Tuy vậy nhưng con người có ý chí có quyết tâm rốt cuộc cũng leo đến tận đỉnh núi sau muôn vàn những dốc cao dốc thấp .
Người đi đường tưởng chừng tản bộ ngắm núi nhưng thật sự phải đương đầu muôn vàn khó khăn vất vả, tuy nhiên, người tù vẫn làm chủ được vạn vật thiên nhiên. Lúc ấy người ta thu vào tầm mắt tổng thể cảnh vật xung quanh, trong câu thơ có niềm vui khôn xiết của một con người đã vượt qua tất thảy khó khăn vất vả, khổ ải để hoàn toàn có thể tận thưởng được cảnh nước non mây trời, cảnh giang sơn xã tắc trên đỉnh điểm, đó là sự thắng lợi .
Bài thơ Đi Đường của vị cha già kính yêu của dân tộc bản địa không còn là một bài thơ miêu tả cảnh thường thì mà nó còn khắc họa hình ảnh người đi đường, với những nét phác họa rất đơn giản và giản dị mà lãng mạn vô cùng. Tạo cho bài thơ một sức hấp dẫn riêng không liên quan gì đến nhau .

Phân tích bài thơ Đi đường – mẫu 9

Bị bắt vì bị tình nghi là gián điệp, những ngày tháng bị chính quyền sở tại Tưởng Giới Thạch bắt giam, Bác Hồ đã bị giải đi rất nhiều những nhà lao qua nhiều tỉnh thành ở Trung Quốc. Ra đời trong thực trạng như vậy, rất nhiều bài thơ trong tập “ Nhật kí trong tù ” được lấy cảm hứng từ đề tài đi đường mà “ Tẩu lộ ” mà một bài thơ như vậy. Mở đầu bài thơ, Người đưa ra một lời triết lí vô cùng đơn giản và giản dị, tự nhiên mà chân xác :

Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan
(Đi đường mới biết gian lao)

Đúng là chỉ có đi đường mới biết đường lồi lõm, khó đi, phải là người trực tiếp đi thì mới biết gian lao của nó. Hơn nữa tuyến đường mà Hồ Chủ Tịch đang bị áp giải không hề dễ đi mà vô cùng lắm ổ voi, ổ chuột, Người lại đi chân đất, đầu trần trong tư thế bị trói, bị canh giữ. Một cung đường không hề dễ đi chút nào. Điệp lại từ “ tẩu lộ ” ở cũng một dòng thơ khiến cho câu thơ in sâu hơn ấn tượng về sự đi đường với người đọc. Những câu tiếp theo, Người đặc tả về sự khó khăn vất vả ấy một cách đơn cử :

Trùng san chi ngoại hựu trùng san
Trùng san đăng đáo cao phong hậu
(Núi cao rồi lại núi cao trập trùng;
Núi cao lên đến tận cùng)

Đến đây ta hiểu rằng, những con đường mà thi nhân đang phải vượt đâu chỉ là những con đường xấu, không nhẵn mà là đường đồi núi cao, hiểm trở trập trùng không chỉ nguy hiểm mà còn là nguy hại cận kề. Từ “ trùng ” được điệp lại nhiều lần gợi cho ta cảm xúc về những dãy núi cao trập trùng, hết dãy này đến dãy khác, cứ đi mãi, đi mãi mà cảm xúc không sao đi hết được vì cứ vượt qua được dãy núi này thì lại Open một dãy núi khác yên cầu ta lại phải vượt qua .
Nếu ở câu trên, núi được mở ra theo chiều rộng thì câu dưới núi mở ra theo chiều cao. Núi không chỉ nhiều, trùng điệp giăng khắp nơi mà còn cao, dựng đứng lên đến tận cùng vô cùng khó để vượt qua. Trong thực trạng của người tù cách mạng bấy giờ thì đúng là nỗi khó khăn vất vả tăng lên gấp bội .
Ba câu trên đều nói tới khó khăn vất vả khó khăn vất vả của việc đi đường, có phải ta sẽ lầm hiểu rằng nhà thơ đang stress, kiệt sức, thoái chí nản lòng trên con đường gian truân cực khổ ấy nhưng nếu là vậy thì đó đã không phải là phong thái của Chủ Tịch Hồ Chí Minh. Mọi ánh sáng có vẻ như quy tụ hết chính là ở câu thơ cuối bài :

Vạn lý dư đồ cố miện gian.
(Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non)

Tuy rằng ở ba câu thơ trên, ta cảm nhận được biết bao nguy hiểm khó nhọc của việc đi đường, xuống đến câu dưới, hình như mọi gian truân, hiểm trở tan biến đâu hết mà chỉ còn là khung cảnh vạn vật thiên nhiên đẹp của muôn trùng nước non. Không còn hình bóng của một người tù bị áp giải mà chỉ còn hình ảnh của một hành khách đang đứng giữa đất trời, sảng khoái mà tận thưởng thành quả sau khi đã vượt qua toàn bộ những cung đường khó khăn vất vả kia .
Ở ba câu thơ đầu, hình ảnh vạn vật thiên nhiên bát ngát rợn ngợp đến đâu thì câu thơ cuối con người không còn nhỏ bé bị vạn vật thiên nhiên làm cho lo ngại mà trở nên to lớn, hào sảng, hiên ngang vô cùng. Và đây cũng là niềm tin sáng sủa, yêu vạn vật thiên nhiên nơi người chiến sỹ cách mạng vĩ đại không khi nào mất niềm tin vào cuộc sống .
Cả bài thơ đã gợi ra một triết lí thâm thúy đó là đi đường tuy có gian lao nhưng nếu ta có bản lĩnh vượt qua thì ta sẽ gặt hái được vẻ đẹp cuối con đường. Suy rộng ra, đây là con đường cách mạng, con đường đời, con đường nào cũng nhiều nguy hiểm hiểm trở nhưng khi ta đã vượt qua thì ta sẽ đạt được những thành quả như mong đợi .
Chỉ với bài thơ thất ngôn tứ tuyệt cô đọng mà gợi ra cả một triết lí thâm thúy, và trên toàn bộ, ta thấy kính phục biết bao khí chất ngời sáng vĩ đại của Bác Hồ. Chính niềm tin thép ấy đã giúp Bác trở nên rắn rỏi hơn kể cả trong bất kể thực trạng khắc nghiệt nào .

Phân tích bài thơ Đi đường – mẫu 10

Đi đường là bài thơ nằm trong tập Nhật kí trong tù của Hồ Chí Minh. Bài thơ được sáng tác trong quy trình Bác chuyển dời từ nhà lao này đến nhà lao khác, nhưng ta không nhìn thấy cái khó khăn vất vả, khó khăn vất vả trong từng câu chữ mà thấy được một chân lí, khi trải qua những khó khăn vất vả nhất định sẽ đạt được vinh quang. Ý nghĩa thâm thúy tạo nên giá trị của bài thơ chính là ở chỗ đó .
Trong thời hạn bị giam giữ ở Trung Quốc, Bác đã phải vận động và di chuyển hơn 30 nhà lao khác nhau, khi trèo đèo, lối sống, khi băng rừng vượt sông, nhưng trong con người Bác vẫn ngời lên ý thức sáng sủa. Bài thơ này cùng rất nhiều bài thơ khác nằm trong chùm đề tài tự nhắc nhở, động viên mình vượt qua những thử thách, khó khăn .
Mở đầu bài thơ, Người nói lên nỗi gian lao của kẻ bộ hành : Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan. Câu thơ nguyên tác chữ tẩu lộ được lặp lại hai lần, nhấn mạnh vấn đề vào những khó khăn vất vả, nguy hiểm trong hành trình dài đi đường. Những khó khăn vất vả ấy được bật lên thành ý thơ thật đơn giản và giản dị, mộc mạc .
Có lẽ trong những năm tháng kháng chiến, đọc câu thơ của Bác ta sẽ cảm nhận rất đầy đủ và chân thực nhất những khó khăn vất vả mà người phải nếm trải nơi đất khách quê người. “ Trùng san chi ngoại hựu trùng san ” những dãy núi nhấp nhô, liên tục hiện ra, như không có điểm khởi đầu và kết thúc, tạo nên những thử thách liên tục thử thách sự dẻo dai, kiên gan của người tù cách mạng .
Đi một hành trình dài dài, không có phương tiện đi lại mà chỉ có duy nhất đôi chân liên tục vận động và di chuyển, đường đi khó khăn vất vả, đầy nguy khốn đã cho thấy hết những gian lao, khổ ải mà người chiến sỹ cách mạng phải có lòng quyết tâm, ý chí kiên cường để vượt qua. Trải qua những khó khăn vất vả, khổ ải đó, ta sẽ thu lại được những gì xinh xắn, tình túy nhất :

Trùng san đăng đáo cao phong hậu
Vạn lí dư đồ cố miện gian

Nếu như trong hai câu thơ tiên phong, Bác tập trung chuyên sâu làm điển hình nổi bật những gian lao, khó khăn vất vả mà người tù phải đương đầu thì đến câu thơ thứ ba người tù đã chinh phục được đỉnh điểm ấy. Trong hành trình dài chinh phục thử thách thì đây chính là tích tắc sung sướng và niềm hạnh phúc nhất của người tù .
Trải qua bao khó khăn vất vả, Bác đã được đền đáp xứng danh đó chính là muôn trùng nước non thu trọn vào tầm mắt. Cả một khoảng trống bát ngát khoáng đạt hiện ra trước mặt người tù, đồng thời mở ra những chiều ý nghĩa thâm thúy : hoạt động giải trí cách mạng chắc như đinh sẽ gặp nhiều gian lao thử thách, nhưng chỉ cần kiên gan, bền ý chí, không chịu lùi một bước chắc như đinh sẽ giành được thắng lợi sau cuối .
Bằng ngôn từ thơ đơn giản và giản dị, cô đọng cùng hai tầng ý nghĩa thâm thúy, Bác đã đem đến những triết lí thâm thúy cho những người đọc. Quá trình hoạt động giải trí cách mạng hay con đường đời sẽ vấp phải rất nhiều chông gai, sóng gió thế cho nên tất cả chúng ta không được mềm yếu, nản lòng mà phải quả cảm, kiên cường vượt qua những thử thách đó. Và ánh sáng, niềm vinh quanh chắc như đinh đang đợi ta nơi cuối con đường .
Xem thêm những bài Văn mẫu thuyết minh, nghiên cứu và phân tích, dàn ý tác phẩm lớp 8 khác :

Mục lục Văn mẫu | Văn hay lớp 8 theo từng phần:

Giới thiệu kênh Youtube VietJack

Ngân hàng trắc nghiệm lớp 8 tại khoahoc.vietjack.com

Đã có app VietJack trên điện thoại cảm ứng, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không tính tiền. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS .

Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k8: fb.com/groups/hoctap2k8/

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Loạt bài Tuyển tập những bài văn hay | văn mẫu lớp 8 của chúng tôi được biên soạn một phần dựa trên cuốn sách: Văn mẫu lớp 8 và Những bài văn hay lớp 8 đạt điểm cao.

Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.

di-duong.jsp

Source: https://thcsbevandan.edu.vn
Category : Thông tin cần biết