Một số tác phẩm văn học chữ nôm

Bạn đang quan tâm đến Một số tác phẩm văn học chữ nôm phải không? Nào hãy cùng PHE BINH VAN HOC theo dõi bài viết này ngay sau đây nhé!

– Văn học quy trình tiến độ này là văn học trung đại gồm hai thành phần đa phần là văn học chữ Hán và văn học chữ Nôm .
Bạn đang xem :

– Đến giai đoạn cuối, văn học chữ quốc ngữ xuất hiện nhưng chưa có thành tựu đáng kể.

1. Văn học chữ Hán .
– Thành phần văn học chữ Hán Open sớm, sống sót trong suốt quy trình hình thành và tăng trưởng của văn học trung đại, gồm có cả thơ và văn xuôi .
– Thể loại nhiều mẫu mã gồm chiếu, biểu, hịch, cáo, truyện truyền kì, kí sự, tiểu thuyết, chương hồi, phú, thơ cổ phong, thơ Đường luật …
– Ở mô hình nào, văn học chữ Hán cũng cớ những thành tựu thẩm mỹ và nghệ thuật to lớn .
2. Văn học chữ Nôm .
– Văn học chữ Nôm gồm có những sáng tác bằng chữ Nôm, sinh ra muộn hơn văn học chữ Hán ( khoảng chừng cuối thế kỉ XIII ), sống sót, tăng trưởng đến hết thời kì văn học trung đại .
– Văn học chữ Nôm hầu hết là thơ, rất ít văn xuôi. Trong văn học chữ Nôm, chỉ 1 số ít thể loại tiếp thu từ Trung Quốc như phú, văn tế, thơ Đường luật, còn hầu hết là thể loại văn học dân tộc bản địa như ngâm khúc ( viết theo thể tuy nhiên thất lục bát ), truyện thơ ( lục bát ), hát nói ( viết theo thể thơ tự do phối hợp với âm nhạc ), hoặc thể loại văn học Trung Quốc đã được Việt hóa như thơ Đường luật thất ngôn xen lục ngôn .
– Văn học chữ Nôm có những thành tựu lớn ở toàn bộ những thể loại kể trên .
– Ở văn học trung đại, hai thành phần văn học chữ Hán và chữ Nôm cùng tăng trưởng, bổ trợ cho nhau trong quy trình tăng trưởng của văn học dân tộc bản địa .

II. Các giai đoạn phát triển của văn học từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX

1. Giai đoạn từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIV .
– Văn học tiến trình này tăng trưởng trong thực trạng lịch sử vẻ vang đặc biệt quan trọng : Dân tộc ta giành được quyền độc lập tự chủ vào cuối thế kỉ X.
– Văn học quá trình này cớ những bước ngoặt lớn. Trước hết là văn học viết sinh ra ( thế kỉ X ) và sự Open của văn học chữ Nôm ( cuối thế kỉ XIII ). Nội dung của văn học thế kỉ X – thế kỉ XIV là niềm tin yêu nước với âm hưởng hào hùng .
– Các tác phẩm như Vận nước ( Quốc tộ ) của Pháp Thuận, Chiếu dời đô ( Thiên đô chiếu ) của Lí Công Uẩn, bài thơ Sông núi nước Nam ( Nam quốc sơn hà ) đã mở màn cho dòng văn học yêu nước. Những tác phẩm như Hịch tướng sĩ ( Dụ chư tì tướng hịch văn ) của Trần Quốc Tuấn, Phò giá về kinh ( Tụng giá hoàn kinh sư ) của Trần Quang Khải, Tỏ lòng ( Thuật hoài ) của Phạm Ngũ Lão, Phú sông Bạch Đằng ( Bạch Đằng giang phú ) của Trương Hán Siêu … tiêu biểu vượt trội cho nội dung yêu nước .
– Văn học chữ Hán với những thể loại tiếp thu từ Trung Quốc có những thành tựu lớn như văn chính luận ( Chiếu dời đô, Hịch tướng sĩ ), văn xuôi viết về lịch sử vẻ vang, văn hóa truyền thống ( Đại Việt sử kí của Lê Văn Hưu, Việt điện u linh tập của Lí Tế Xuyên … ), thơ phú ( những sáng tác của Pháp Thuận, Trần Quang Khải, Phạm Ngũ Lão, Trương Hán Siêu, Nguyễn Trung Ngạn … ). Văn học chữ Nôm đặt nền móng tăng trưởng cho văn học viết bằng ngôn từ dân tộc bản địa với một số ít bài thơ, bài phú Nôm .
2. Giai đoạn từ thế kỉ XV đến hết thế kỉ XVII .
– Văn học quá trình này có bước tăng trưởng mới, điển hình nổi bật là những thành tựu thẩm mỹ và nghệ thuật của văn học chữ Nôm. Văn học viết chính thức Open hai thành phần : Văn học chữ Hán và văn học chữ Nôm .
– Văn học thế kỉ XV – thế kỉ XVII đi từ nội dung yêu nước mang âm hưởng ngợi ca đến nội dung phản ánh, phê phán hiện thực xã hội phong kiến .
+ Văn học thời khởi nghĩa Lam Sơn với những sáng tác của Nguyễn Trãi như Quân trung từ mệnh tập, Đại cáo bình Ngô … là sự kết tinh thành tựu văn học yêu nước của năm thế kỉ trước. Thiên Nam ngữ lục ( thế kỉ XVII ) là tác phẩm diễn ca lịch sử dân tộc viết bằng chữ Nôm, mang cảm hứng hào hùng, tràn trề niềm tự hào dân tộc bản địa .
+ Các sáng tác của Nguyễn Bỉnh Khiêm, Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ đã lưu lại sự chuyển hướng từ cảm hứng ngợi ca quốc gia và vương triều phong kiến sang cảm hứng phê phán những tệ lậu xã hội, những suy thoái và khủng hoảng về đạo đức .
– Văn học chữ Hán tăng trưởng với nhiều thể loại phong phú và đa dạng, đặc biệt quan trọng là thành tựu của văn chính luận ( Đại cáo bình Ngô, Quân trung từ mệnh tập của Nguyễn Trãi ) và bước trưởng thành vượt bậc của văn xuôi tự sự ( Thánh Tông di thảo tương truyền của Lê Thánh Tông, Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ ) .
– Văn học chữ Nôm cớ sự Việt hóa thể loại tiếp thu từ Trung Quốc đồng thời phát minh sáng tạo những thể loại văn học dân tộc bản địa .
+ Thơ Nôm viết theo thể Đường luật và Đường luật xen lục ngôn ( Quốc âm thi tập của Nguyễn Trãi, Hồng Đức quốc âm thi tập của những tác giả thời Lê Thánh Tông, Bạch Vân quốc ngữ thi của Nguyễn Bỉnh Khiêm … ) .
+ Khúc ngâm, khúc vịnh viết theo thể tuy nhiên thất lục bát ( Tứ thời khúc vịnh của Hoàng Sĩ Khải ) .
+ Diễn ca lịch sử dân tộc viết theo thể lục bát ( Thiên Nam ngữ lục – khuyết danh ) và tuy nhiên thất lục bát ( Thiên Nam minh giám – khuyết danh ) .
3. Giai đoạn từ thế kỉ XVIII đến nửa đầu thế kỉ XIX .
– Văn học tăng trưởng trong thực trạng quốc gia dịch chuyển bởi nội chiến và trào lưu nông dân khởi nghĩa. Chế độ phong kiến đi từ khủng hoảng cục bộ đến suy thoái và khủng hoảng .
– Văn học tăng trưởng vượt bậc, đây là quy trình tiến độ bùng cháy rực rỡ nhất của văn học trung đại Nước Ta, được ca tụng là tiến trình văn học cổ xưa .
– Văn học thế kỉ XVIII – nửa đầu thế kỉ XIX tận mắt chứng kiến sự Open của trào lưu nhân đạo chủ nghĩa .
+ Nổi bật là lời nói đòi quyền sống, đòi niềm hạnh phúc và đấu tranh giải phóng con người, nhất là người phụ nữ .
+ Những tác phẩm tiêu biểu vượt trội là Chinh phụ ngâm ( nguyên tác chữ Hán của Đặng Trần Côn ), Cung oán ngâm khúc của Nguyễn Gia Thiều, thơ Hồ Xuân Hương, thơ Bà Huyện Thanh Quan, Hoàng Lê nhất thống chí của Ngô gia văn phái …
+ Nguyễn Du với những tập thơ chữ Hán và đặc biệt quan trọng là siêu phẩm Truyện Kiều là đỉnh điểm nhất của văn học trung đại Nước Ta .
+ Thơ văn Nguyễn Công Trứ, Cao Bá Quát … vẫn liên tục tinh thần nhân đạo truyền thống cuội nguồn nhưng đồng thời hướng nhiều vào quốc tế tình cảm riêng tư và ý thức cá thể của con người .
– Văn học tăng trưởng mạnh cả về văn xuôi và văn vần, cả văn học chữ Hán và chữ Nôm. Địa vị văn học chữ Nôm và những thể loại văn học dân tộc bản địa như thơ Nôm viết theo thể Đưòng luật, ngâm khúc viết theo thể tuy nhiên thất lục bát, truyện thơ viết theo thể lục bát … được chứng minh và khẳng định và đạt tới đỉnh điểm .
– Văn xuôi tự sự chữ Hán cũng đạt được những thành tựu nghệ thuật và thẩm mỹ lớn, tiểu thuyết chương hồi với Hoàng Lê nhất thống chí ( Ngô gia văn phái ) ; thể kí với Thượng kinh kí sự ( Lê Hữu Trác ), Vũ trung tùy bút ( Phạm Đình Hổ ) …
4. Giai đoạn nửa cuối thế kỉ XIX .
– Thực dân Pháp thực thi xâm lược Nước Ta, xã hội Nước Ta chuyển từ xã hội phong kiến sang thực dân nửa phong kiến. Văn hóa phương Tây khởi đầu tác động ảnh hưởng tới đời sống xã hội Nước Ta .
– Văn học yêu nước nửa cuối thế kỉ XIX tăng trưởng rất đa dạng chủng loại và mang âm hưởng bi tráng .
+ Nguyễn Đình Chiểu với Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Ngư tiều y thuật phỏng vấn … được xem là tác giả văn học yêu nước lớn nhất của quy trình tiến độ này .

+ Ngoài ra còn cớ thơ văn yêu nước của Phan Văn Trị, Nguyễn Thông, Nguyễn Quang Bích, Nguyễn Xuân Ôn…

+ Tư tưởng canh tân quốc gia được biểu lộ trong những bản điều trần của Nguyễn Trường Tộ. Thơ ca trữ tình – trào phúng đạt được những thành tựu xuất sắc với những sáng tác của Nguyễn Khuyến, Tú Xương .
– Thơ Nguyễn Khuyến, Tú Xương là thành tựu thẩm mỹ và nghệ thuật rực rỡ của quá trình này. Sáng tác văn học hầu hết vẫn theo những thể loại và thi pháp truyền thống lịch sử. Tuy nhiên, sự Open một số ít tác phẩm văn xuôi viết bằng chữ quốc ngữ đã trong bước đầu đem đến cho văn học những thay đổi theo hướng hiện đại hóa .

III. Những đặc điểm lớn về nội dung của văn học từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX

Văn học trung đại Nước Ta chịu sự tác động ảnh hưởng can đảm và mạnh mẽ của truyền thống lịch sử dân tộc bản địa, niềm tin thời đại và những tác động ảnh hưởng từ quốc tế, hầu hết là từ Trung Quốc .
1. Chủ nghĩa yêu nước .
Xem thêm :

– Chủ nghĩa yêu nước là nội dung lớn, xuyên suốt quy trình sống sót và tăng trưởng của văn học trung đại Nước Ta .
– Chủ nghĩa yêu nước trong văn học trung đại gắn liền với tư tưởng “ trung quân ái quốc ” ( trung với vua là yêu nước, yêu nước là trung với vua ) .
– Chủ nghĩa yêu nước biểu lộ rất nhiều mẫu mã, phong phú, là âm điệu hào hùng khi quốc gia chống ngoại xâm, là âm hưởng bi tráng lúc nước mất nhà tan, là giọng điệu thiết tha khi quốc gia trong cảnh thái bình thịnh trị .
– Chủ nghĩa yêu nước được biểu lộ tập trung chuyên sâu ở một số ít phương diện như :
+ Ý thức độc lập tự chủ, tự cường, tự hào dân tộc bản địa ( Sông núi nước Nam, Đại cáo bình Ngô ) .
+ Lòng căm thù giặc, niềm tin quyết chiến quyết thắng quân địch ( Hịch tướng sĩ ) .
+ Tự hào trước chiến công thời đại ( Phò giá về kinh ), tự hào trước truyền thống cuội nguồn lịch sử dân tộc ( Phú sông Bạch Đằng, Thiên Nam ngữ lục ) .
+ Biết ơn, ca tụng những người hi sinh vì quốc gia ( Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ) .
+ Tình yêu vạn vật thiên nhiên quốc gia ( những bài thơ viết về vạn vật thiên nhiên trong văn học Lí – Trần, trong sáng tác của Nguyễn Trãi, Nguyễn Khuyến … ) .
2. Chủ nghĩa nhân đạo .
– Chủ nghĩa nhân đạo cũng là nội dung lớn, xuyên thấu văn học trung đại Nước Ta .
– Chủ nghĩa nhân đạo trong văn học trung đại vừa bắt nguồn từ truyền thống lịch sử nhân đạo của người Nước Ta, từ cội nguồn văn học dân gian, vừa chịu ảnh hưởng tác động tư tưởng nhân văn tích cực của Phật giáo, Nho giáo, Đạo giáo .
– Truyền thống nhân đạo của người Nước Ta biểu lộ qua những nguyên tắc đạo lí, những thái độ ứng xử tốt đẹp giữa người với người … Tư tưởng nhân văn của Phật giáo là từ bi, bác ái ; của Nho giáo là học thuyết nhân nghĩa, tư tưởng thân dân ; của Đạo giáo là sống thuận theo tự nhiên, hòa hợp với tự nhiên .
– Chủ nghĩa nhân đạo trong văn học trung đại rất phong phú và đa dạng, phong phú, bộc lộ ở lòng thương người ; lên án, tố cáo những thế lực tàn ác chà đạp lên con người ; khẳng định chắc chắn, tôn vinh phẩm chất, năng lực của con người ; những khát vọng chân chính như khát vọng về quyền sống, quyền niềm hạnh phúc, quyền tự do, khát vọng về công lí, chính nghĩa ; tôn vinh những quan hệ đạo đức, đạo lí tốt đẹp giữa người với người .
– Biểu hiện của chủ nghĩa nhân đạo qua những tác phẩm văn học của Nguyễn Trãi ( Đại cáo bình Ngô, Tùng, Cảnh ngày hè … ), Nguyễn Bỉnh Khiêm ( Ghét chuột, Nhàn … ), Nguyễn Dữ ( Chuyện người con gái Nam Xương, Chuyện chức phán sự đền Tản Viên … ) .
– Cảm hứng nhân đạo đặc biệt quan trọng điển hình nổi bật ở những tác phẩm thuộc quá trình văn học thế kỉ XVIII – giữa thế kỉ XIX như Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm khúc, thơ Hồ Xuân Hương ( Bánh trôi nước, Mời trầu, chùm thơ Tự tình ), Truyện Kiều của Nguyễn Du, Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu …
3. Cảm hứng thế sự .
– Biểu hiện rõ nét từ văn học cuối thời Trần ( thế kỉ XIV ). Khi triều đại nhà Trần suy thoái là lúc văn học hướng tới phản ánh hiện thực xã hội, phản ánh đời sống đau khổ của nhân dân .
– Cảm hứng thế sự trở thành nội dung lớn trong sáng tác của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua những bài thơ viết về nhân tình thế thái .
– Văn học viết về thế sự tăng trưởng trong hai thế kỉ XVIII và XIX ; nhiều tác giả hướng tới hiện thực đời sống, hiện thực xã hội đương thời để ghi lại “ những điều trông thấy ”. Lê Hữu Trác viết Thượng kinh kí sự, Phạm Đình Hổ viết Vũ trung tùy bút .
– Bức tranh về đời sống nông thôn trong thơ Nguyễn Khuyến, một xã hội thành thị trong thơ Tú Xương. Cảm hứng thế sự trong văn học trung đại đã góp thêm phần tạo tiền đề cho sự sinh ra của văn học hiện thực sau này .

IV. Những đặc điểm lớn về nghệ thuật của văn học từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX

1. Tính quy phạm và sự phá vỡ tính quy phạm .
– Tính quy phạm, đặc thù điển hình nổi bật của văn học trung đại, là sự lao lý ngặt nghèo theo khuôn mẫu .
– Ở quan điểm văn học : Coi trọng mục tiêu giáo huấn, văn để chở đạo ; ở tư duy nghệ thuật và thẩm mỹ nghĩ theo kiểu mẫu thẩm mỹ và nghệ thuật có sẵn đã thành công thức ; ở thể loại văn học với những lao lý ngặt nghèo về cấu trúc ; ở cách sử dụng thi liệu dẫn nhiều điển tích, điển cố, dùng nhiều văn liệu quen thuộc. Do tính quy phạm, văn học trung đại thiên về ước lệ, tượng trưng .
– Tuy nhiên, những tác giả văn học trung đại cũng đã phá vỡ tính quy phạm, phát huy đậm cá tính phát minh sáng tạo trong cả nội dung và hình thức bộc lộ .
2. Khuynh hướng nhã nhặn và khuynh hướng bình dị .
– Tính nhã nhặn cũng là đặc thù của văn học trung đại, bộc lộ ở đề tài, chủ đề hướng tới cái cao quý, sang chảnh hơn là cái đời thường, bình dị ; ở hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ hướng tới vẻ thanh nhã, mĩ lệ hơn là vẻ đẹp đơn sơ, mộc mạc ; ở ngôn từ nghệ thuật và thẩm mỹ là vật liệu ngôn từ cao quý, cách diễn đạt trau chuốt, hoa mĩ hơn là thông tục, tự nhiên, gần với đời sống .
– Trong quy trình tăng trưởng của văn học trung đại, xu thế gắn bó với hiện thực đã đưa văn học từ phong thái sang trọng và quý phái, thanh nhã về gần với đời sống hiện thực, tự nhiên và bình dị .
3. Tiếp thu và dân tộc bản địa hóa tinh hoa văn học quốc tế
– Văn học trung đại Nước Ta tăng trưởng theo quy luật vừa tiếp thu vừa dân tộc bản địa hóa tinh hoa văn học quốc tế, đa phần là văn học Trung Quốc .
– Dùng chữ Hán để sáng tác, tiếp thu thể cổ phong, thể Đưòng luật trong văn vần, thể hịch, cáo, chiếu, biểu, truyện kí, tiểu thuyết chương hồi trong văn xuôi … sử dụng những điển cố, thi liệu Hán văn .

– Quá trình dân tộc hóa đã sáng tạo ra chữ Nôm trên cơ sở những thành tố của chữ Hán để ghi âm, biểu đạt nghĩa tiếng Việt và dùng chữ Nôm trong sáng tác; Việt hóa thể thơ Đường luật thành thơ Nôm Đường luật, thất ngôn xen lục ngôn, sáng tạo các thể thơ như lục bát, song thất lục bát, các thể ngâm khúc, truyện thơ, hát nói; sử dụng lời ăn tiếng nói, cách diễn đạt của nhân dân trong sáng tác.

Xem thêm :
– Văn học trung đại Nước Ta tăng trưởng trong sự gắn bó với vận mệnh quốc gia, nhân dân. Cùng với văn học dân gian, văn học trung đại góp thêm phần tạo ra sự diện mạo hoàn hảo và phong phú của văn học dân tộc bản địa .
Chuyên mục :

Source: https://thcsbevandan.edu.vn
Category : Thông tin cần biết