Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa tiền mua

• Bài văn mẫu 1
• Bài văn mẫu 2
• Video liên quan

Bài văn mẫu 1

Con người tất cả chúng ta mất hai năm đầu đời để tập nói nhưng phải mất cả đời để giữa gìn lời ăn lời nói của mình. Quả đúng là như vậy, lời nói có tầm quan trọng và sự tác động ảnh hưởng to lớn so với đời sống con người. Từ thời xưa, cha ông ta đã nhận thức được thâm thúy ý nghĩa giá trị của lời nói do đó rất nhiều bài học kinh nghiệm học đạo đức về cách đối nhân xử thế đều có răn dạy về cách sử dụng lời nói. Câu tục ngữ “ lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho thỏa mãn nhu cầu nhau ” chính là một trong những bài học kinh nghiệm như vậy. Nó dạy ta phải biết nói lời hay ý đẹp sao cho không mất lòng người khác mà vẫn giữa được phẩm giá của chính mình .
Lời nói là phương tiện đi lại tiếp xúc quan trọng bậc nhất của con người dùng để diễn đạt thông tin, bày tỏ thái độ, tình cảm. Nó là công cụ tốt nhất để mỗi người thực thi và đạt được mục tiêu tiếp xúc của mình. Nhờ lời nói mà ta hoàn toàn có thể chăm sóc, đồng cảm và cảm thông và san sẻ cùng nhau, từ đó mối quan hệ giữa người với người trở nên gắn bó, khăng khít hơn. Lời nói là yếu bẩm sinh mà tạo hóa ban tặng cho con người và nó chỉ có ở loài người. Chúng ta không mất tiền để mua nó nhưng đó lại là thứ quý giá mà ta phải trân trọng. Cũng giống như một bát nước đã hất đi là không hề đong đầy, một lời nói thốt ra cũng không hề rút được lại, vì vậy mỗi người cần phải nhận thức được giá trị của lời nói. Sống ở đời, con người luôn luôn phải đặt mình trong mối quan hệ xã hội với sự góp mặt của vô số kiểu người, cho nên vì thế mỗi tất cả chúng ta phải biết lựa lời để tiếp xúc thì mới hoàn toàn có thể thích nghi được với nhiều mối quan hệ phức tạp ấy. Biết nói ra những lời hay ý đẹp, tế nhị, khôn khéo sẽ dễ khiến ta có được tình cảm từ người khác, người nghe sẽ thuận tiện tiếp thu và đồng cảm. Cùng là chỉ ra sai lầm đáng tiếc, khiếm khuyết của người khác, thay vì dùng lời lẽ quát nạt, mắng mỏ, mạt sát thì ta nhẹ nhàng khuyên bảo, chỉ ra lỗi sai và đi tìm nguyên do để xử lý như vậy so với cả hai bên sẽ nhẹ nhàng và thấm thía hơn rất nhiều. Đặc biệt trong cách đối nhân xử thế giữa người với người với, một lời nói hay chân thành hoàn toàn có thể giúp người khác vui sống nhưng một lời nói xấu xa, cay nghiệt hoàn toàn có thể để lại niềm đau, vết nhơ thậm chí còn gây ra hận thù suốt đời. Chính vì vậy biết “ lựa lời ” trong cách nói sẽ giúp ta thêm bạn bớt thù .
Lời nói là thước đo nhìn nhận cốt cách và nhân phẩm của con người. Biết nói lời hay ý đẹp vừa bộc lộ sự tôn trọng người khác vừa bộc lộ sự hiểu biết, khôn ngoan, khôn khéo của chính mình. Đôi khi người ta nhìn nhận nhau qua lời nói, một người giỏi giang, khôn khéo phải là người biết nói những lời hợp lòng mình, hợp ý người. Biết góp ý chân thành, thẳng thắn mà vẫn khôn khéo, tế nhị để không làm mất lòng người khác mới là người có tài. Ai cũng hoàn toàn có thể thốt ra được lời nói nhưng làm thế nào để lời nói ấy có giá trị phải phụ thuộc vào vào năng lực và bản lĩnh của mỗi người .
Tuy nhiên phải nhấn mạnh vấn đề, “ lựa lời mà nói cho thỏa mãn nhu cầu nhau ” ở đây không phải cổ vũ những lời nói sống nịnh bợ, giả dối để lấy lòng người khác. Gió chiều nào theo chiều đấy, tâng bốc người trên, nói xấu người dưới để đạt được mục tiêu của mình. Thực tế trong đời sống, đã có rất nhiều người cố ý hiểu sai ý nghĩa câu nói và vin vào đó để biện minh cho thói sống xấu xa của mình. Cũng có nhiều người coi lời nói tầm thường rẻ mạt bởi họ cho rằng đó là thứ có sẵn nên không cần trân trọng, nói năng bộp chộp không biết tâm lý. Họ đâu biết rằng hành vi ấy đã vô tình đánh mất đi thứ vô cùng giá trị mà bản thân không hề hay biết. Tiếc thay cho những ai chưa kịp tỉnh ngộ và nhận ra “ lời nói là gói vàng ” .
Trong đời sống, tất cả chúng ta phải biết nói lời hay ý đẹp cho thỏa mãn nhu cầu người khác nhưng những lời lẽ đó phải chân thành, thẳn thắn khách quan. Không vì sợ mất lòng mà lãnh đạm mặc kệ những sai lầm đáng tiếc, nhún nhường trước hành vi sai lầm không dám nói lên thực sự. Tuy nhiên cùng một mục tiêu nói nếu biết lựa chọn cách bộc lộ khôn khéo, tế nhị sẽ đem đến hiệu suất cao giật mình. Người đời đã dạy trước khi nói phải uốn lưỡi bảy lần ý niệm phải biết tâm lý, thống kê giám sát trước khi thốt lên lời bởi nó không chỉ tác động ảnh hưởng đến bản thân mình mà còn có ảnh hưởng tác động thâm thúy đến người khác .
Lời nói không mất tiền mua bởi đó là gia tài tự nhiên của con người nhưng làm thế nào để lời nói có giá trị mới là điều đáng để ta phải chăm sóc. Câu tục ngữ là một lời dạy, lời khuyên hữu dụng so với mỗi tất cả chúng ta trong việc sử dụng lời nói để đối nhân xử thế. Trong một xã hội nếu như ai cũng biết lựa lời để nói cùng nhau thì đời sống sẽ văn minh và tươi đẹp biết bao. Để làm được điều này không phải là không hề, hãy mở màn từ từng cá thể biết cách tu dưỡng, trau dồi bản thân, tập nói những lời hay ý đẹp trước hết với những người xong quanh thân thiện nhất với bản thân mình. Nhiều cá thể như vậy sẽ làm ra một tập thể xã hội tốt đẹp.

Bài văn mẫu 2

Lời nói là phương tiện đi lại để con người trao đổi tư tưởng, tình cảm và kinh nghiệm tay nghề với nhau ( gồm có cả kinh nghiệm tay nghề xử thế, lao động sản xuất, học tập … ). Vì thế, nó có giá trị đặc biệt quan trọng trong đời sống. Để khuyên bảo mọi người cách nói năng sao cho đạt hiệu suất cao cao nhất trong tiếp xúc, ông cha ta đã từng căn dặn :
Lời nói chẳng mất tiền mua,
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.
Trong đời sống hằng ngày, con người liên tục phải dùng ngôn từ làm phương tiện đi lại tiếp xúc. Nếu biết lựa chọn lời nói thích hợp thì mọi người sẽ hiểu nhau hơn, việc làm sẽ thuận tiện hơn, tác dụng sẽ cao hơn. Mỗi người thông thường đều có năng lực nói lên mọi điều nhưng có lời hay, lời đẹp mà cũng có lời thô, lời vụng. Chim khôn kêu tiếng rảnh rang, Người khôn nói tiếng dịu dàng êm ả dễ nghe. Ta hoàn toàn có thể lựa chọn được lời nói tùy theo dự tính và trình độ văn hóa truyền thống của mình. Ông cha ta nhận thấy lời nói như một thứ công cụ dễ kiếm, dễ chọn trong tầm tay của mọi người. Nếu chọn đúng, lời nói sẽ tạo hiệu suất cao lớn, còn lựa sai, thì lời nói sẽ làm mất lòng nhau .
Hiệu quả của lời nói đẹp là làm thỏa mãn nhu cầu nhau. Lời nói đẹp tạo ra sự cảm thông, sự hợp tác ăn ý và hiểu biết lẫn nhau. Đó là cơ sở để con người đạt được mục tiêu trong tiếp xúc. Để cho thỏa mãn nhu cầu nhau, cần phải biết lựa chọn lời nói thích hợp với đối tượng người tiêu dùng, với thực trạng, với sắc thái tình cảm .
Cùng nói về một hiện tượng kỳ lạ là cái chết nhưng có nhiều cách diễn đạt khác nhau : sư già đã viên tịch ; người chiến sỹ ấy đã quyết tử vì Tổ quốc ; ông cụ nơi khuất núi … Người có văn hóa truyền thống khi tiếp xúc thường biết lựa chọn cách nói thích hợp. Một lời nói hợp cảnh, hợp tình sẽ làm cho quan hệ thêm tốt đẹp và việc làm thêm hiệu suất cao. Một lời nói hớ hênh, vô ý sẽ làm hỏng hết mọi dự tính. Chọn được những lời nói thích hợp chính là ta đã làm tốt việc lựa lời .
Nhưng để có năng lực lựa lời, tất cả chúng ta phải học tập, rèn luyện liên tục, vĩnh viễn. Ông cha ta đã từng để lại rất nhiều lời khuyên về sự thận trọng trong cách nói năng của con người : Ăn phải nhai, nói phải nghĩ ; Học ăn, học nói, học gói, học mở .
Tuy quan tâm đến việc lựa lời để để đạt được hiệu suất cao tiếp xúc nhưng người xưa không khi nào cho rằng mục tiêu tiếp xúc là để thỏa mãn nhu cầu nhau .
Cần phải chọn lời nói thích hợp, nhưng đúng đắn chứ không phải chỉ chăm sóc đến sự đống ý của người nghe, chính do có những khi nói thật mất lòng. Một lời nói êm tai, nhẹ nhàng nhưng giả dối không hề coi là một hành vi tiếp xúc đúng đắn. Nói gần nói xa chẳng qua nói thật, lời nói thích hợp trước hết phải là lời nói chân thực, sau đó mới là lời nói đẹp .
Lời nói là công cụ tiếp xúc, lời nói bộc lộ phẩm chất, trình độ của mỗi con người. Biết dùng lời nói thích hợp sẽ tạo được hiệu suất cao tốt trong tiếp xúc. Vì vậy, tất cả chúng ta cần phải tự rèn luyện cách nói năng văn minh, nhã nhặn để đạt được mục tiêu như mong ước.

Dàn ý

1. Mở bài :

• Dẫn dắt và giới thiệu vấn đề cần bàn luận:
• Nội dung câu nói: lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau

2. Thân bài :

• Giải thích:
  • Lời nói là hình thức phổ biến con người gián tiếp với nhau, dùng để biểu đạt tâm tư tình cảm
  • Lời nói không thể mua được bằng vật chất bởi nó không phải thứ hữu hình

=> Ý nghĩa : câu tục ngữ khẳng định chắc chắn giá trị và ý nghĩa của lời nói trong tiếp xúc, đời sống hàng ngày
Vì sao :

• Vì lời nói là công cụ, phương tiện mà con người cần để giao tiếp đối ngoại
• Lời nói tốt đẹp, khéo léo giúp con người được lòng tất cả mọi người, đôi lúc có lợi cho bản thân
• Lời nói khéo léo thể hiện bản thân là một con người có học, tế nhị
• Vì khi ta biết cách giao tiếp, ngôn ngữ trở nên hữu dụng và đẹp đẽ

Làm gì :

• Lễ phép với bề trên
• Con người phải học cách giao tiếp, cách ăn nói với người xung quanh
• Không nên quá bồng bột nổi cáu trước một vấn đề nào đó chưa giải quyết được

3. Kết bài :

• Khẳng định lại ý nghĩa câu nói

Bài viết

Trong đời sống, lời nói là phương tiện đi lại để con người trao đổi tư tưởng, tình cảm, kinh nghiệm tay nghề sống với nhau. Vì thế nó có giá trị đặc biệt quan trọng so với mỗi người. Để khuyên mọi người có cách nói năng sao cho có hiệu suất cao tiếp xúc cao nhất, ông cha ta đã từng căn dặn :
“ Lời nói chẳng mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho thỏa mãn nhu cầu nhau ” .
Thật vậy, lời nói phản ánh trình độ hiểu biết, tư cách đạo đức, tính tình của mỗi con người. Trong đời sống, con người liên tục phải dùng ngôn từ làm phương tiện đi lại tiếp xúc. Nếu biết lựa chọn những lời nói thích hợp, con người sẽ hiểu nhau hơn, việc làm sẽ thuận tiện hơn, tác dụng tốt hơn. Mỗi con người thông thường đều có năng lực nói lên mọi điều mà cũng có lời hay, lời đẹp, cũng có lời thô, lời tục. Người khôn phải biết lựa chọn để nói lời hay, lời đẹp. Lời nói là một thứ công cụ, nhưng hoàn toàn có thể lựa chọn được tùy theo dự tính và trình độ văn hoá của người nói. Ví thế, ông cha ta tưởng tượng lời nói như một thứ loại sản phẩm, một thứ công cụ dễ kiếm, dễ tìm trong tầm tay của mỗi người. Nếu chọn đúng lời nói sẽ gây hiệu suất cao lớn, còn lựa sai thì lời nói sẽ làm mất lòng nhau .
Vậy muốn lời nói làm thỏa mãn nhu cầu nhau thì tất cả chúng ta cần phải chọn lời nói thích hợp với đối tượng người dùng, thực trạng, với sắc thái tình cảm. Mỗi lời nói hợp với người, hợp với cảnh sẽ làm cho quan hệ tốt đẹp và việc làm thêm hiệu suất cao. Một lời nói thô vụng sẽ làm hỏng hết mọi dự tính. Chọn được những lời nói thích hợp chính là ta đã làm tốt việc “ lựa lời ”. Muốn có năng lực dùng lời nói đẹp cần phải có quy trình học tập và rèn luyện liên tục, lâu bền hơn. Chúng ta phải biết nói những lời nói chân thực và sau đó là lựa chọn những lời nói đẹp, nói hay để hiệu suất cao tiếp xúc được tốt hơn. Nhưng không phải khi nào cũng lựa lời để nói, để xuề xòa mọi chuyện mà có lúc tất cả chúng ta cần nói thật .
Lời nói là công cụ tiếp xúc, lời nói bộc lộ phẩm chất, trình độ của mỗi con người. Vì vậy tất cả chúng ta cần tự rèn luyện cách nói năng văn minh nhã nhặn để đạt được mục tiêu như mong ước.

Dàn ý

1. Mở bài:

• Dẫn dắt, giới thiệu câu ca dao “Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Khái quát nhận định cá nhân về câu nói (đúng, ý nghĩa, sâu sắc,…).

2. Thân bài

Giải thích ý nghĩa câu nói :
” Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho thỏa mãn nhu cầu nhau ” hoàn toàn có thể hiểu là : khi nói năng, tiếp xúc với nhau thì nên thận trọng trong việc sử dụng ngôn từ. Lời lẽ trước khi thốt ra cần tâm lý kĩ tránh lỡ lời làm xúc phạm hay xấu đi mối quan hệ với mọi người xung quanh. Câu nói mang ý nghĩa khẳng định chắc chắn tầm quan trọng của lời nói so với con người và khuyên ta nên thận trọng, tâm lý kĩ trước khi ăn nói .
Lợi ích của việc nói năng lựa lời, thận trọng :

• Làm hài hòa mối quan hệ giữa người và người trong giao tiếp.
• Giảm bớt mâu thuẫn, bất hòa trong xã hội.
• Người nghe dễ dàng tiếp nhận và đồng tình với vấn đề được nói đến.
• Thể hiện nét lịch sự, văn hóa trong giao tiếp ứng xử.
• Hạn chế cảm xúc tiêu cực và tổn thương cho người nghe đồng thời vẫn thực hiện được mục đích giao tiếp….

Tác hại của việc nói năng thiếu tâm lý :

• Chạm vào lòng tự ái, xúc phạm đến người nghe khiến họ khó tiếp nhận vấn đề thậm chí khó chịu đồng thời không đạt được hiệu quả giao tiếp.
• Làm rạn nứt các mối quan hệ với người xung quanh, dễ gây ra tranh chấp, xung đột.
• Thể hiện sự kém văn minh, kéo thấp vẻ đẹp văn hóa nơi con người….

Lời khuyên:

• Nên suy nghĩ thật kĩ trước khi nói.
• Học cách lựa chọn ngôn từ phù hợp để vừa thực hiện đúng mục đích giao tiếp vừa thể hiện được sự văn minh và tránh gây ra cảm xúc tiêu cực cho đối phương.
• Nói năng lựa lời không có nghĩa là thiếu thẳng thắn mà là chọn lời nói khéo léo để truyền đạt sự thật.
• Không nên nói năng tùy tiện, thiếu suy nghĩ vì mỗi chúng ta đều phải chịu trách nhiệm về lời nói của mình.

3. Kết bài:

• Khẳng định lại ý kiến cá nhân về câu nói “Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau” (câu nói đúng, giàu ý nghĩa, lời khuyên chân thành và sâu sắc,…). Đúc kết bài học kinh nghiệm.

Bài viết.

Ngôn ngữ – tiếng nói là công cụ để tiếp xúc, để diễn đạt tư tưởng, tình cảm của con người. Ngôn ngữ – cách ăn nói là thước đo tri thức, nhân cách của mỗi tất cả chúng ta. Vì thế, nhân dân ta luôn luôn nhắc nhở nhau :
” Lời nói chẳng mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho thỏa mãn nhu cầu nhau ”
” Lời nói chẳng mất tiền mua ” vì nó là ngôn từ hội đồng, là gia tài chung của cả dân tộc bản địa. Hồ quản trị có nói : ” Tiếng Việt là của quý truyền kiếp của nhân dân ta “. Ngay từ lúc còn nằm trong bụng mẹ đến lúc cất tiếng chào đời, rồi trưởng thành khôn lớn, tiếng mẹ đẻ luôn luôn gắn liền với tâm hồn và đời sống của mỗi con người. Câu tục ngữ ” Lời nói chẳng mất tiền mua ” tiềm ẩn một lời khuyên, một sự nhắc nhở : phải biết trân trọng và có ý thức giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt .
” Lựa lời mà nói cho thỏa mãn nhu cầu nhau ” – ” Lựa lời ” nghĩa là biết xem xét, chọn từ ngữ, tìm cách diễn đạt đúng chuẩn nhất, tế nhị nhất, phản ánh đúng tư tưởng tình cảm của mình lúc nói. Nói như thế nào ” cho thỏa mãn nhu cầu nhau “, nhân dân ta muốn chú ý quan tâm đến tính hiệu suất cao trong tiếp xúc, phải văn minh, nhã nhặn, hợp tình hợp lý và đúng lễ nghĩa, đạo lí .
Tóm lại, câu tục ngữ nêu lên một kinh nghiệm tay nghề quý báu về cách ứng xử, tiếp xúc nhằm mục đích giáo dục mọi người cách ăn nói văn minh lịch sự và trang nhã, không được thô lỗ, cục cằn .
Bài học mà câu tục ngữ nêu lên là đúng đắn và thâm thúy cho tổng thể mọi người. Tại sao phải ” lựa lời ” lúc nói năng ?
Nói phải đúng : đúng sự vật, đúng hiện tượng kỳ lạ, khách quan, đúng tư tưởng tình cảm ý nghĩ của mình, phải ăn nói đúng nơi, đúng lúc. Không được ăn nói tuỳ tiện, ăn nói thiếu tâm lý. Muốn nói đúng phải ” lựa lời ” xem xét ngôn từ, lựa chọn cách diễn đạt sao cho tế nhị, dễ hiểu, cảm hóa lòng người .
Nói phải văn minh, nhã nhặn nên phải ” lựa lời mủ nói “. Ngôn ngữ phản ánh vốn sống, sự hiểu biết, trình độ học vấn của mỗi người. Kẻ dốt nát, thô lậu thường ăn nói thô lỗ, tục tằn. Ngôn ngữ là thước đo đạo đức của mọi người. Ông bà ta ý niệm lời ăn lời nói luôn luôn gắn liền với lễ nghĩa, đạo lí. Trong mái ấm gia đình, ngoài xã hội, có kẻ trên người dưới, có người già người trẻ, có quan hệ thân, sơ … ” kính thưa, dạ, vâng … ” là những điều cần biết trong lúc nói năng, ứng xử .
Giao tiếp phải biết ” Lựa lời mà nói cho thỏa mãn nhu cầu nhau “, nghĩa là ăn nói văn minh, lịch sự và trang nhã, hợp tình phải chăng, phải coi trọng tâm lí, tình cảm người đang đối thoại với mình. Tính hiệu suất cao lúc nói cần được đặc biệt quan trọng chăm sóc. An nói phải lễ phép, khiêm nhường và chín chắn. ” Lựa lời mà nói cho thỏa mãn nhu cầu nhau ” không có nghĩa là ăn nói mơn trớn, xu nịnh, giả dối để mua chuộc, lừa bịp người đối thoại. Kẻ ăn nói xu nịnh, giả dối là vô đạo đức, kém nhân cách, bị người đời kinh bỉ .
Suy rộng câu tục ngữ trên, ta thấy rõ hơn khi nào hết, nhân dân ta rất coi trọng lời ăn lời nói. Có biết bao câu ca dao, tục ngữ cho ta lời khuyên quý báu về cách ăn nói :
” Học ăn, học nói, học gói, học mở ” .
” Gọi dạ, bảo vâng ” .
” Đất tốt trồng cây rườm rà ,
Những người lịch sự nói ra êm ả dịu dàng ” .
” Đất xấu trồng cây khẳng khiu ,
Những người thô tục nói điều phàm phu ” .
Trong tiếp xúc, tất cả chúng ta phải biết nói lời hay ý đẹp. Tuổi học trò phải biết ăn nói trung thực, nhã nhặn, lễ phép ; không được đặt điều, nói năng giả dối, xảo trá ; phải tránh cách nói hoa hòe hoa sói, ngọt xớt, đãi bôi. Ai ai cũng nên nhớ : ” Mật ngọt chết ruồi ” .
Nói với ai ? Nói điều gì ? Nói để làm gì ? Nói như thế nào ? Đó là những câu hỏi mà con người khôn ngoan, chín chắn luôn luôn tự nêu ra làm khuynh hướng trong tiếp xúc, ứng xử .
Từ đời sống mái ấm gia đình, học đường vào đời sống xã hội lộng lớn, trong quan hệ xã hội làm ăn của nền kinh tế thị trường, nghệ thuật và thẩm mỹ ” ăn nói ” càng trở nên vô cùng quan trọng. Do đó, tuổi trẻ tất cả chúng ta phải học tập lời ăn lời nói của nhân dân, học tập ca dao, tục ngữ, học cách diễn đạt, cách chọn từ, đặt câu của những nhà văn trong tác phẩm văn học. Cái gốc ngôn từ của mỗi người là đạo đức, kinh nghiệm tay nghề và trình độ văn hoá. Cho nên phải biết học : ” Học ăn học nói, học gói học mở ” .
Tóm lại, câu tục ngữ trên đã cho em một kinh nghiệm tay nghề quý báu, một bài học kinh nghiệm thâm thúy về cách ăn nói, ứng xử, tiếp xúc. Quan hệ giữa con người với con người là bạn. Chúng ta phải học cách ăn nói lễ phép, văn minh nhã nhặn ; phải xa lánh những kẻ ăn nói tục tĩu, thô lỗ. Nhiệm vụ của mỗi người cần phải góp thêm phần giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt.

Dàn ý

1. Mở bài

• Dẫn vào vấn đề cần nghị luận.

2. Thân bài

a. Định nghĩa lời nói :

• Lời nói của con người chính là phương thức biểu đạt phổ biến nhất của ngôn ngữ, thông qua lời nói con người có thể truyền đạt những thông tin mình mong muốn, thể hiện cảm xúc, nguyện vọng, trao đổi thông tin, kiến thức, kinh nghiệm,…
• Tiếng nói của con người dường như là một loại ký hiệu âm thanh kỳ diệu, giúp ta phân biệt với các giống loài khác, đồng thời là một trong những hành trang đầu tiên để con người chính thức bước và xã hội.

b. Giải thích câu tục ngữ :

• “Lời nói chẳng mất tiền mua”: tiếng nói, ngôn ngữ là tài sản vốn có của con người, tài sản ấy là dòng chảy bất tận, theo chúng ta đến hết cuộc đời, rất dồi dào, không cần phải qua một sự trao đổi vật chất nào.
•  “Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”, là lời khuyên chân thành về cách giao tiếp ứng xử sao cho thông minh và khéo léo để đạt được mục đích của bản thân.

c. Bàn luận :

• Hai câu tục ngữ trên mang vẻ ngoài trái ngược nhau nhưng về nội dung lại bổ khuyết hỗ trợ cho nhau tạo thành bài học đúc rút kinh nghiệm rất sâu sắc của cha ông về vấn đề giao tiếp trong cuộc sống.
• Lời nói gói vàng, gói bạc, là tài sản cực kỳ quý giá, dẫu rằng là vốn tự thân thế nhưng con người không nên vì thế mà sử dụng một cách phung phí, vô tội vạ, thậm chí sử dụng sai mục đích. Thay vào đó ta cần phải có một sự lựa chọn, cân nhắc kỹ càng. (Nêu một số ví dụ).
• Việc sử dụng tài sản ngôn ngữ một cách có lựa chọn, hợp lý sẽ khiến chúng ta được mọi người yêu quý, tin tưởng và có mong muốn gần gũi, kết thân.
• Lời nói chính là phương tiện thể hiện chỉ số thông minh, chỉ số cảm xúc, trình độ văn hóa, nhân phẩm, tính cách của một con người.

d. Bài học :

• Mỗi chúng ta phải học hỏi và cải thiện phong cách ngôn ngữ, kỹ năng giao tiếp của mình hằng ngày.
• Bản thân mỗi người phải ý thức được thế nào là văn minh lịch sự trong giao tiếp, trong bất kỳ hoàn cảnh giao tiếp nào ta cũng cần lịch sự, tế nhị, nói năng đúng mực, tránh từ ngữ thô tục, xúc phạm người khác.

3. Kết bài

Bài viết

Nước Ta là quốc gia có nhiều những giá trị văn hóa truyền thống dân gian vô cùng thâm thúy và tốt đẹp, đặc biệt quan trọng là trong việc phát minh sáng tạo ra những câu ca dao, tục ngữ tiềm ẩn những giá trị niềm tin, những kinh nghiệm tay nghề đúc rút từ ngàn đời xưa, để truyền dạy cho con cháu. Chúng không được ghi chép mà đa phần trải qua phương pháp truyền miệng, từ đời này qua đời khác để lưu giữ, và dù đã qua không biết bao nhiêu năm tháng chúng vẫn còn vẹn nguyên giá trị và ngày sau cũng thế. Theo ý niệm của người xưa con người có nhiều cái học trong đó ” Học ăn, học nói, học gói, học mở ” là một trong những cái quan trọng, việc ăn nói từ bao đời nay đã trở thành điều kiện kèm theo tất yếu để con người sống sót và tăng trưởng trong xã hội. Chính về thế ông cha ta đã để lại nhiều những câu tục ngữ rất hay để khuyên răn con cháu về việc ăn nói, ứng xử trong đời sống, tiêu biểu vượt trội đó là :
” Lời nói chẳng mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho thỏa mãn nhu cầu nhau ” .
Thế giới loài người sở dĩ tân tiến và tăng trưởng vượt bậc so với những giống loài khác là bởi loài người có trí tuệ và ngôn từ. Mà lời nói của con người chính là phương pháp miêu tả phổ cập nhất của ngôn từ, trải qua lời nói con người hoàn toàn có thể truyền đạt những thông tin mình mong ước, bộc lộ cảm hứng, nguyện vọng, trao đổi thông tin, kiến thức và kỹ năng, kinh nghiệm tay nghề, … Có thể nói rằng ngôn từ, lời nói chính là tiền đề cho sự nở rộ của nền văn minh nhân trong hàng triệu triệu năm. Tiếng nói của con người có vẻ như là một loại ký hiệu âm thanh kỳ diệu, giúp ta phân biệt với những giống loài khác, đồng thời là một trong những hành trang tiên phong để con người chính thức bước và xã hội. Thế nên cũng không quá khó hiểu khi lời ăn, lời nói lại luôn được cha ông coi trọng, thậm chí còn trong nền văn hóa truyền thống cổ đại, việc nói năng còn có những phép tắc vô cùng khắt khe, phân biệt rõ giai cấp, vị thế của người nói bằng ngôn từ, phương pháp xưng hô, … Ngày nay việc ăn nói của con người đã trở nên khoáng đạt và ít đi những quy tắc cứng ngắc bởi sự ảnh hưởng tác động của quyền tự do ngôn luận. Tuy nhiên, tất cả chúng ta vẫn không nằm ngoài những chuẩn mực nhất định của xã hội, việc nói gì, nói như thế nào cho đúng vẫn là ưu tiên số một trong cung cách ứng xử giữa người với người .
Câu tục ngữ ” Lời nói chẳng mất tiền mua / Lựa lời mà nói cho thỏa mãn nhu cầu nhau “, khi mới xem qua thì có vẻ như lại có ý nghĩa ngược lại so với câu trên nhưng thực tiễn không phải vậy. Nói ” Lời nói chẳng mất tiền mua “, là bởi lời nói, ngôn từ là gia tài vốn có của con người, là thứ được cha mẹ dạy bảo từ thuở ấu thơ, nó đã trở thành một hành trang gắn liền với đời sống của mỗi tất cả chúng ta. Và thứ gia tài ấy là dòng chảy bất tận, theo tất cả chúng ta đến hết cuộc sống, rất dồi dào, không cần phải qua một sự trao đổi vật chất nào. Chính do đó ông cha ta đã rất thâm thúy khi khuyên rằng ” Lựa lời mà nói cho thỏa mãn nhu cầu nhau “, bởi lời hay ý đẹp cũng là nói, lời vụng về, trúc trắc cũng là nói, thế nhưng chẳng phải nếu ta khôn khéo trong câu chữ thì đương nhiên người nghe sẽ cảm thấy tự do và có hứng thú hơn so với những câu nói thiếu liền lạc, tế nhị hoặc thô lỗ hay sao. Việc khôn khéo, lựa chọn câu chữ, với những lời hay ý đẹp sẽ giúp tất cả chúng ta thuận tiện đạt được mục tiêu trong tiếp xúc, tạo được mối quan hệ tốt đẹp, được nhiều người ngưỡng mộ tin cậy, trở nên thuận tiện trong việc làm hơn. Chung quy lại, người xưa dạy chẳng khi nào là sai .

Câu tục ngữ trên mang bài học đúc rút kinh nghiệm rất sâu sắc của cha ông về vấn đề giao tiếp trong cuộc sống. Lời nói là tài sản cực kỳ quý giá, dẫu rằng là vốn tự thân thế nhưng con người không nên vì thế mà sử dụng một cách phung phí, vô tội vạ, thậm chí sử dụng sai mục đích. Thay vào đó ta cần phải có một sự lựa chọn, cân nhắc kỹ càng, giống như việc lên kế hoạch tài chính, thu chi vậy, nên dùng khoản nào, dùng vào việc nào cho hiệu quả. Ví như trong mối quan hệ làm ăn kinh doanh, ta nên dùng những từ ngữ thuộc phạm trù kinh doanh, tuy khách sáo nhưng không có nghĩa là nhân nhượng mà phải ứng xử sao cho khéo léo dựa trên nguyên tắc hai bên cùng có lợi, để đạt được thỏa thuận cuối cùng. Như vậy rõ ràng rằng lời nói đã thể hiện được tính quan trọng và quý giá của nó thông qua việc lựa chọn ngôn từ chính xác, vừa lòng đối phương. Tương tự, trong mối quan hệ tình cảm, người ta nên dùng những từ ngữ có tính ân cần, dịu dàng để bộc lộ tình cảm, khiến đối phương cảm thấy ấm áp và hạnh phúc, từ đó mối quan hệ cũng trở nên gắn bó và bền chặt hơn. Rồi trong việc giao tiếp với bề trên, người có vai vế lớn hơn mình thì lại càng phải thận trọng, lựa chọn lời vàng ý ngọc mà thể hiện sự cung kính, lễ phép, trân trọng, để mọi người đều được đẹp lòng, thích ý,… Đồng thời trong lúc giao tiếp không phải lúc nào những lời thẳng thắn cũng là lời quý giá, mà nó chỉ quý giá khi chúng ta biết truyền đạt một cách khéo léo, khiến người nghe có thể thoải mái chấp nhận, còn nếu ngược lại người nghe phản ứng tiêu cực thì coi như chúng ta đã phí phạm tài sản của mình và thất bại trong giao tiếp.

Khi tất cả chúng ta đồng cảm được hai câu tục ngữ trên thì việc tiếp xúc của tất cả chúng ta sẽ thuận tiện hơn, việc sử dụng gia tài ngôn từ một cách có lựa chọn, hài hòa và hợp lý sẽ khiến tất cả chúng ta được mọi người yêu quý, tin yêu và có mong ước thân mật, kết thân. Không chỉ vậy năng lực tiếp xúc còn biểu lộ chỉ số mưu trí, chỉ số cảm hứng, trình độ văn hóa truyền thống, nhân phẩm, tính cách của một con người. Chính vì vậy tất cả chúng ta phải học hỏi và cải tổ phong thái ngôn từ, kiến thức và kỹ năng tiếp xúc của mình hằng ngày, lấy hai câu tục ngữ phía trên làm mục tiêu để kiểm soát và điều chỉnh. Bản thân mỗi người phải ý thức được thế nào là văn minh lịch sự và trang nhã trong tiếp xúc, điều đó được bộc lộ qua rất nhiều phương diện, từ tư thế, điệu bộ, cử chỉ, nét mặt, giọng điệu, … Điều quan trọng là trong bất kể thực trạng tiếp xúc nào ta cũng cần nhã nhặn, tế nhị, nói năng đúng mực, tránh từ ngữ thô tục, xúc phạm người khác. Bởi đơn thuần rằng khi một câu nói không hay tuôn ra từ miệng tất cả chúng ta thì chính nó cũng phản ánh nhân phẩm và đạo đức của chính bản thân những bạn. Điều đó đã trọn vẹn đi ngược lại với những gì cha ông truyền dạy từ bao đời nay .
Chung quy lại, câu tục ngữ trên là những lời dạy chân thành tha thiết của cha ông dành cho những thế hệ con cháu sau này về một trong số những phương diện quan trọng nhất của đời sống con người. Bản thân là những thế hệ tiếp nối được thừa kế những kinh nghiệm tay nghề quý giá của cha ông, tất cả chúng ta phải biết tự rèn luyện lời ăn lời nói hằng ngày sau cho đúng đắn, khôn khéo và mưu trí, trân trọng lời nói như chính tâm hồn tất cả chúng ta vậy.