Có bao nhiêu cách lập luận

• Các thao tác lập luận
• Luyện tập thao tác lập luận so sánh
• Các thao tác lập luận mà em đã học
• 1/ Thao tác lập luận giải thích:
• 2/ Thao tác lập luận phân tích:
• 3/ Thao tác lập luận chứng minh:
• 4/ Thao tác lập luận so sánh:
• 5/ Thao tác lập luận bình luận:
• 6/ Thao tác lập luận bác bỏ:
• Bảng thống kê các thao tác lập luận trong văn nghị luận
• Ví dụ minh hoạ về các thao tác lập luận trong văn nghị luận
• Video liên quan

Loại lập luận thứ nhất thuộc lôgích hình thức. Đó là toán chứng minh trong hình học, đại số, vật lý, hoá học… dạy trong trường học. Lý lẽ trong loại này là những định lý, định luật, quy tắc… đã biết.

Trong đời thường còn có loại lập luận để thuyết phục, tạo niềm tin, nói sao cốt để người nghe thấy “ lọt lỗ tai ” rồi tin theo điều mình nói hoặc từ bỏ những xác tín cũ. Lý lẽ hầu hết ở loại lập luận này là những lôgích đời thường : “ ở hiền gặp lành ” là lý lẽ về quan hệ nhân quả, “ trời kêu ai người ấy dạ ” là lý lẽ về số mạng, “ con nhà tông không giống lông cũng giống cánh ” là lý lẽ về dòng dõi. Đó là những lẽ thường hay lý lẽ “ hiển nhiên là thế ”. Loại lập luận này thuộc lôgích phi hình thức. Ở đây lý lẽ có tầm quan trọng số 1. Chất vấn, vấn đáp, tranh luận trước Quốc hội là những lập luận để thuyết phục .

Các thao tác lập luận

1. Thao tác lập luận giải thích:

– Là cắt nghĩa một sự vật, hiện tượng kỳ lạ, khái niệm để người khác hiểu rõ, hiểu đúng yếu tố. Giải thích trong văn nghị luận là làm cho người đọc hiểu rõ được tư tưởng, đạo lí, phẩm chất, quan hệ cần được lý giải nhằm mục đích nâng cao nhận thức, trí tuệ, tu dưỡng tâm hồn, tình cảm .
– Cách lý giải : Tìm đủ lí lẽ để giảng giải, cắt nghĩa yếu tố đó. Đặt ra mạng lưới hệ thống câu hỏi để vấn đáp .

2. Thao tác lập luận phân tích:

– Là cách chia nhỏ đối tượng người tiêu dùng thành nhiều yếu tố bộ phận để đi sâu xem xét một cách tổng lực về nội dung, hình thức của đối tượng người dùng .
– Cách nghiên cứu và phân tích : Chia tách đối tượng người tiêu dùng thành nhiều yếu tố bộ phận theo những tiêu chuẩn, quan hệ nhất định .

3. Thao tác lập luận chứng minh:

– Dùng những vật chứng chân thực, đã được thừa nhận để chứng tỏ đối tượng người tiêu dùng .
– Cách chứng tỏ : Xác định vấn đè chứng tỏ để tìm nguồn dẫn chứng tương thích. Dẫn chứng phải đa dạng chủng loại, tiêu biểu vượt trội, tổng lực sát hợp với yếu tố cần chứng tỏ, sắp xếp dẫn chứng phải lô gic, ngặt nghèo và hợp lý .

4. Thao tác lập luận so sánh:

– Làm sáng tỏ đối tượng người tiêu dùng đang điều tra và nghiên cứu trong mối đối sánh tương quan với đối tượng người tiêu dùng khác .
– Cách so sánh : Đặt đối tượng người tiêu dùng vào cùng một bình diện, nhìn nhận trên cùng một tiêu chuẩn, nêu rõ quan điểm, quan điểm của người viết .

5. Thao tác lập luận bình luận:

– Bình luận là đàm đạo, nhận xét, nhìn nhận về một yếu tố .
– Cách phản hồi : Trình bày rõ ràng, trung thực yếu tố được phản hồi, đề xuất kiến nghị và chứng tỏ được quan điểm nhận định và đánh giá, nhìn nhận là xác đáng. Thể hiện rõ chủ ý của mình .
Thao tác lập luận bác bỏ :
– Là cách trao đổi, tranh luận để bác bỏ quan điểm được cho là sai .
– Cách bác bỏ : Nêu quan điểm sai lầm, sau đó nghiên cứu và phân tích, bác bỏ, chứng minh và khẳng định quan điểm đúng ; nêu từng phần quan điểm sai rồi bác bỏ theo cách cuốn chiếu từng phần .
Tự ti và tự phụ là hai thái độ trái ngược nhau và đều tác động ảnh hưởng tới hiệu quả học tập, thao tác
a, Những bộc lộ và mối đe dọa của thái độ tự ti :
– Khái niệm : Tự ti là nhìn nhận thấp bản thân nên thiếu tự tin
– Biểu hiện :
+ Không dám tin vào năng lượng, sở trường, hiểu biết bản thân
+ Nhút nhát, thu mình
+ Không dám đương đầu với trách nhiệm, thử thách
– Tác hại của thái độ tự ti
b, Những bộc lộ và mối đe dọa của thái độ tự phụ
+ Luôn tôn vinh quá mức bản thân
+ Không chịu thừa nhận năng lực, năng lực của người khác
+ Khi làm được điều đó lớn lao thì còn tỏ ra coi thường người khác
– Tác hại của tự phụ
Biện pháp
+ Cần xác lập rõ điểm mạnh, điểm yếu của bản thân để phát huy được những điểm mạnh khắc phục điểm yếu
+ Cần có thái độ sống tự tin và nhã nhặn
+ Hoàn thiện bản thân cả về nhân cách và tri thức

Câu 2 (trang 43 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Viết lập luận phân tích hình ảnh sĩ tử, quan trường:

“ Lôi thôi sĩ tử vai đeo lọ
Ậm ọe quan trường miệng thét loa ”
– Nghệ thuật sử dụng từ ngữ giàu hình ảnh, cảm hứng : lôi thôi, ậm ọe
– Nghệ thuật hòn đảo trật tự cú pháp nhằm mục đích nhấn mạnh vấn đề dáng điệu và hành vi của sĩ tử, quan trường
– Nêu cảm nghĩ chung về cảnh thi tuyển trường ốc rất lâu rồi
Có thể viết bài văn tổng – phân – hợp theo :
– Giới thiệu hai câu thơ và khuynh hướng nghiên cứu và phân tích
– Triển khai nghiên cứu và phân tích đơn cử nghệ thuật và thẩm mỹ từ ngữ, trái chiều, hòn đảo ngữ
– Nêu cảm nghĩ về cách thi tuyển dưới thời phong kiến

Luyện tập thao tác lập luận so sánh

Câu 1 (trang 116 sgk ngữ văn 11 tập 1)

Giống nhau : thực trạng hai tác giả đều xa quê khi còn nhỏ và trở lại khi đã già
+ Khi đi trẻ, lúc về già ( Hạ Tri Chương )
+ Trở lại An Nhơn, tuổi lớn rồi ( Chế Lan Viên )
– Khi trở lại đều trở thành người lạ trên chính quê nhà :
+ Đau xót, tủi hờn khi không còn ai nhận ra mình là người cùng quê ( Hỏi rằng : Khách ở nơi nào lại chơi ? – Hạ Tri Chương )
+ Người đã đổi khác sau cuộc chiến tranh, thời hạn, người xưa cảnh cũ không còn ( Chế Lan Viên )
– Cả hai tác giả đều có sự đồng điệu, biểu lộ tình cảm thâm thúy với quê nhà dù hai tác giả cách nhau cả nghìn năm

Câu 2 (trang 116 sgk ngữ văn 11 tập 1)

Học cũng có ích như trồng cây, mùa xuân được hoa, mùa thu được quả ”
+ Mùa xuân, mùa thu là hình ảnh ẩn dụ
+ Hai mùa chỉ những gia đoạn khác nhau : bắt đầu đơm hoa, sau đó sẽ thu được nhiều quả ngọt
+ Tương tự như chuyện học : tích góp kiến thức và kỹ năng liên tục dẫn tới thành công xuất sắc ( kiểu so sánh tạo động lực )

Câu 3 (trang 116 sgk ngữ văn 11 tập 1)

Phong cách ngôn từ thơ Hồ Xuân Hương và Bà Huyện Thanh Quan
– Giống nhau : Viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật
– Khác :
+ Bài thơ Hồ Xuân Hương dùng từ ngữ ngôn từ bình dị hàng ngày ( tiếng gà, chuông sầu, mõ thảm, tiếng rền rĩ, khắp mọi chòm … )
+ Sử dụng những chữ có âm khó dùng : duyên mõm mòm, già tom
+ trái lại, thơ bà Huyện Thanh Quan mang sắc tố sang trọng và quý phái khi sử dụng nhiều từ Hán Việt ( hoàng hôn, ngư ông viễn phố, mục tử cô thôn lữ … )
+ Sử dụng từ ngữ mang tính ước lệ, hình ảnh trong thơ cổ
⇒ Thơ Hồ Xuân Hương thân thiện với đám đông, có nét tinh nghịch phá cách. Thơ của bà Huyện Thanh Quan mang phong thái sang chảnh, đài các .

Câu 4 (trang 117 sgk ngữ văn 11 tập 1)

Câu tục ngữ : Một mặt người bằng mười mặt của
– Con người là gia tài quý giá nhất trên đời, cha ông nhắc nhở thế hệ sau quý trọng con người hơn mọi của cải vật chất trên đời
– Bằng việc sử dụng giải pháp so sánh trái chiều để nhấn mạnh vấn đề giá trị, tầm quan trọng của con người ( một = mười )
– Tiền bạc, của cải hoàn toàn có thể làm ra được, còn con người thì không
– Câu tục ngữ cũng phê phán những kẻ xem trọng của cải vật chất, đánh mất đi những giá trị tốt đẹp của con người
Tag : vận soạn bố cục tổng quan lớp chữa lỗi phép 10 7 anh giáo án ptich 120 nhiễu phủ lấy gương violet 12 dời đô cấu sức 6 bước giai thich ví phan tich lop dàn diễn dịch ngắn kỹ nạp quát trích nước sơ đồ hịch tướng mài sắt kim chưng 31 cầu bé gây chú ủng hộ trump binh luan uống nhớ 174 môn đáp ăn biệt khuyên đừng sợ vấp ngã bài : tại nghề duy soaạn yêu cứ giữa

Xuất bản ngày 26/08/2019 – Tác giả: Huyền Chu

Các thao tác lập luận trong văn nghị luận mà em đã học, tín hiệu phân biệt những thao tác lập luận và phân biệt những thao tác lập luận trong văn nghị luận kèm ví dụ minh họa

Cùng Đọc tài liệu lưu ý tổng thể khái niệm cơ bản nhất của 6 thao tác lập luận trong văn nghị luận mà em sẽ học là: giải thích, phân tích, chứng minh, so sánh, bình luận, bác bỏ kèm các ví dụ minh họa của từng thao tác nhé:

Các thao tác lập luận mà em đã học

1/ Thao tác lập luận giải thích:

– Khái niệm: là cắt nghĩa một sự vật, hiện tượng, khái niệm để người khác hiểu rõ, hiểu đúng vấn đề.

– Giải thích trong văn nghị luận là làm cho người đọc hiểu rõ được tư tưởng, đạo lí, phẩm chất, quan hệ cần được lý giải nhằm mục đích nâng cao nhận thức, trí tuệ, tu dưỡng tâm hồn, tình cảm .– Cách lý giải : Tìm đủ lí lẽ để giảng giải, cắt nghĩa yếu tố đó. Đặt ra mạng lưới hệ thống câu hỏi để vấn đáp .

2/ Thao tác lập luận phân tích:

– Khái niệm: Là cách chia nhỏ đối tượng thành nhiều yếu tố bộ phận để đi sâu xem xét một cách toàn diện về nội dung, hình thức của đối tượng.

– Cách nghiên cứu và phân tích : Chia tách đối tượng người dùng thành nhiều yếu tố bộ phận theo những tiêu chuẩn, quan hệ nhất định .Chi tiết bài học kinh nghiệm : Soạn bài Thao tác lập luận nghiên cứu và phân tích

3/ Thao tác lập luận chứng minh:

– Khái niệm: là ta dùng những bằng chứng chân thực, đã được thừa  nhận để chứng tỏ đối tượng.

– Cách chứng tỏ : Xác định vấn đè chứng tỏ để tìm nguồn dẫn chứng tương thích. Dẫn chứng phải nhiều mẫu mã, tiêu biểu vượt trội, tổng lực sát hợp với yếu tố cần chứng tỏ, sắp xếp dẫn chứng phải lô-gic, ngặt nghèo và hợp lý .Chi tiết bài học kinh nghiệm :

4/ Thao tác lập luận so sánh:

– Khái niệm: là làm sáng tỏ đối tượng đang nghiên cứu trong mối tương quan với đối tượng khác.

– Cách so sánh : Đặt đối tượng người dùng vào cùng một bình diện, nhìn nhận trên cùng một tiêu chuẩn, nêu rõ quan điểm, quan điểm của người viết .Chi tiết bài học kinh nghiệm : Soạn bài Thao tác lập luận so sánh

5/ Thao tác lập luận bình luận:

– Khái niệm: là bàn bạc, nhận xét, đánh giá về một vấn đề .

– Cách phản hồi : Trình bày rõ ràng, trung thực yếu tố được phản hồi, đề xuất kiến nghị và chứng tỏ được quan điểm nhận định và đánh giá, nhìn nhận là xác đáng. Thể hiện rõ chủ ý của mình .Chi tiết bài học kinh nghiệm : Soạn bài Thao tác lập luận phản hồi

6/ Thao tác lập luận bác bỏ:

– Khái niệm: Là cách trao đổi, tranh luận để bác bỏ ý kiến được cho là sai .

– Cách bác bỏ : Nêu quan điểm sai lầm, sau đó nghiên cứu và phân tích, bác bỏ, khẳng định chắc chắn quan điểm đúng ; nêu từng phần quan điểm sai rồi bác bỏ theo cách cuốn chiếu từng phần .– Ý nhỏ phải nằm trọn vẹn trong khoanh vùng phạm vi của ý lớn .– Nếu hoàn toàn có thể biểu lộ nội dung của những ý bằng những vòng tròn thì ý lớn và mỗi ý nhỏ được chia ra từ đó là hai vòng tròn lồng vào nhau, không được ở ngoài nhau, cũng không được trùng nhau hoặc cắt nhau .– Mặt khác, những ý nhỏ được chia ra từ một ý lớn, khi hợp lại, phải cho ta một ý niệm tương đối rất đầy đủ về ý lớn, gần như là những số hạng, khi cộng lại phải cho ta tổng số, hay vòng tròn lớn phải được lấp đầy bởi những vòng tròn nhỏ .– Mối quan hệ giữa những ý nhỏ được chia ra từ cùng một ý lớn hơn phải ngang hàng nhau, không trùng lặp nhau .Chi tiết bài học kinh nghiệm : Soạn bài Thao tác lập luận bác bỏ* Trên đây là triết lý cơ bản về khái niệm, tín hiệu phân biệt của những thao tác lập luận mà em được học trong chương trình, cùng Đọc tài liệu tìm hiểu thêm mạng lưới hệ thống kiến thức và kỹ năng lại bằng bảng thống kê những thao tác lập luận dưới đây nhé :

Bảng thống kê các thao tác lập luận trong văn nghị luận

Ví dụ minh hoạ về các thao tác lập luận trong văn nghị luận

Ví dụ về thao tác lập luận giải thích

“ Cái đẹp vừa lòng là xinh, là khéo. Ta không háo hức cái trang trọng, huy hoàng, không mê hồn cái huyền ảo, kì vĩ. Màu sắc chuộng cái dịu dàng êm ả, thanh nhã, ghét sặc sỡ. Quy mô chuộng sự vừa khéo, vừa xinh, phải khoảng chừng. Giao tiếp, ứng xử chuộng hợp tình, hợp lý, áo quần, trang sức đẹp, món ăn đều không chuộng sự cầu kì. Tất cả đều hướng vào cái đẹp êm ả dịu dàng, lịch sự, duyên dáng và có quy mô vừa phải ” .

( Trích Nhìn về vốn văn hóa truyền thống dân tộc bản địa – Trần Đình Hượu )

Ví dụ về thao tác lập luận chứng minh

“ Từ sau khi Nước Ta hội nhập quốc tế và tăng trưởng kinh tế thị trường, tiềm lực khoa học và công nghệ tiên tiến ( KH&CN ) của quốc gia tăng lên đáng kể. Đầu tư từ ngân sách cho KH&CN vẫn giữ mức 2 % trong hơn 10 năm qua, nhưng giá trị tuyệt đối tăng lên rất nhanh, đến thời gian này đã tương tự khoảng chừng 1 tỷ USD / năm. Cơ sở vật chất cho KH&CN đã đạt được mức độ nhất định với mạng lưới hệ thống gần 600 viện nghiên cứu và điều tra và TT nghiên cứu và điều tra của Nhà nước, hơn 1.000 tổ chức triển khai KH&CN của những thành phần kinh tế tài chính khác, 3 khu công nghệ cao vương quốc ở TP. Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và TP. Đà Nẵng đã khởi đầu có mẫu sản phẩm đạt tác dụng tốt. Việt Nam cũng có hạ tầng thông tin tốt trong khu vực ASEAN ( liên kết thông tin với mạng Á – Âu, mạng VinaREN trải qua TEIN2, TEIN4, … ”

( Khoa học công nghệ tiên tiến Nước Ta trong buổi hội nhập, Mai Hà, Ánh Tuyết– Theo Báo Thành Phố Hà Nội mới, ngày 16/5/2014 )

Ví dụ về thao tác lập luận lập luận phân tích

“… Nói tới sách là nói tới trí khôn của loài người, nó là kết tinh thành tựu văn minh mà hàng bao thế hệ tích lũy truyền lại cho mai sau. Sách đưa đến cho người đọc những hiểu biết mới mẻ về thế giới xung quanh, về vũ trụ bao la, về những đất nước và những dân tộc xa xôi.
Những quyển sách khoa học có thể giúp người đọc khám phá ra vũ trụ vô tận với những qui luật của nó, hiểu được trái đất tròn trên mình nó có bao nhiêu đất nước khác nhau với những thiên nhiên khác nhau. Những quyển sách xã hội lại giúp ta hiểu biết về đời sống con người trên các phần đất khác nhau đó với những đặc điểm về kinh tế, lịch sử, văn hóa, những truyền thống, những khát vọng.

Sách, đặc biệt quan trọng là những cuốn sách văn học giúp ta hiểu biết về đời sống bên trong tâm hồn của con người, qua những thời kì khác nhau, những niềm vui và nỗi buồn, niềm hạnh phúc và đau khổ, những khát vọng và đấu tranh của họ. Sách còn giúp người đọc phát hiện ra chính mình, hiểu rõ mình là ai giữa ngoài hành tinh bát ngát này, hiểu mỗi người có mối quan hệ như thế nào với người khác, với tổng thể mọi người trong hội đồng dân tộc bản địa và hội đồng trái đất này. Sách giúp cho người đọc hiểu được đâu là niềm hạnh phúc, đâu là nỗi khổ của con người và phải làm gì để sống cho đúng và đi tới một cuộc sống thật sự .Sách lan rộng ra những chân trời tham vọng và khát vọng. Ta chấp thuận đồng ý với lời nhận xét mà cũng là một lời khuyên bảo chí lí của M. Gorki : “ Hãy yêu sách, nó là nguồn kiến thức và kỹ năng, chỉ có kỹ năng và kiến thức mới là con đường sống ”. Vì thế, mỗi tất cả chúng ta hãy đọc sách, cố gắng nỗ lực đọc sách càng nhiều càng tốt ” .

( Bàn về việc đọc sách – Nguồn Internet )

Ví dụ về thao tác lập luận bình luận

“ … Tiếng nói là người bảo vệ quý báu nhất nền độc lập của những dân tộc bản địa, là yếu tố quan trọng nhất giúp giải phóng những dân tộc bản địa bị thống trị. Nếu người An Nam hãnh diện giữ gìn lời nói của mình và ra sức làm cho lời nói ấy đa dạng chủng loại hơn để có năng lực phổ cập tại An Nam những học thuyết đạo đức và khoa học của châu Âu, việc giải phóng dân tộc bản địa An Nam chỉ còn là yếu tố thời hạn. Bất cứ người An Nam nào vứt bỏ lời nói của mình, thì cũng đương nhiên khước từ niềm hy vọng giải phóng giống nòi. [ … ] Vì thế, so với người An Nam tất cả chúng ta, chối từ tiếng mẹ đẻ đồng nghĩa tương quan với phủ nhận sự tự do của mình … ”( Nguyễn An Ninh, Tiếng mẹ đẻ – nguồn giải phóng những dân tộc bản địa bị áp bức

Theo SGK Ngữ văn 11, Tập hai, NXB Giáo dục đào tạo, năm trước, tr. 90 )

Ví dụ về thao tác lập luận lập luận so sánh

“ Ai cũng biết Nước Hàn tăng trưởng kinh tế tài chính khá nhanh, vào loại “ con rồng nhỏ ” có quan hệ khá ngặt nghèo với những nước phương Tây, một nền kinh tế thị trường sinh động, có quan hệ quốc tế thoáng rộng. Khắp nơi đều có quảng cáo, nhưng không khi nào quảng cáo thương mại được đặt ở những nơi văn phòng, hội trường lớn, danh lam thắng cảnh. Chữ quốc tế, hầu hết là tiếng Anh, nếu có thì viết nhỏ đặt dười chữ Triều Tiên to hơn ở phía trên. Đi đâu. nhìn đâu cũng thấy điển hình nổi bật những bảng hiệu chữ Triều Tiên. Trong khi đó thì ở một vài thành phố của ta nhìn vào đâu cũng thấy tiếng Anh, có bảng hiệu của những cơ sở của ta hẳn hoi mà chữ quốc tế lại lớn hơn cả chữ Việt, có lúc ngỡ ngàng tưởng như mình lạc sang một nước khác ” .

( Chữ ta, bài Bản lĩnh Nước Ta của Hữu Thọ )

Ví dụ về thao tác lập luận bác bỏ

“ … Nhiều đồng bào tất cả chúng ta, để biện minh việc từ bỏ tiếng mẹ đẻ, đã than phiền rằng tiếng nước mình nghèo nàn. Lời trách cứ này không có cơ sở nào cả. Họ chỉ biết những từ thông dụng của ngôn từ và còn nghèo những từ An Nam hơn bất kỳ người phụ nữ và nông dân An Nam nào. Ngôn ngữ của Nguyễn Du nghèo hay giàu ?Vì sao người An Nam hoàn toàn có thể dịch những tác phẩm của Trung Quốc sang nước mình, và lại không hề viết những tác phẩm tương tự như ?Phải quy lỗi cho sự nghèo nàn của ngôn từ hay sự bất tài của con người ?Ở An Nam cũng như mọi nơi khác, đều hoàn toàn có thể ứng dụng nguyên tắc này :Điều gì người ta tâm lý kĩ sẽ diễn đạt rõ ràng, và thuận tiện tìm thấy những từ để nói ra. … ”

( Nguyễn An Ninh, Tiếng mẹ đẻ – nguồn giải phóng những dân tộc bản địa bị áp bứcTheo SGK Ngữ văn 11, Tập hai, NXB Giáo dục đào tạo, năm trước, tr. 90 )( Tài liệu sưu tầm )

Vậy là Đọc tài liệu đã nêu ra 6 khái niệm, dấu hiệu nhận biết các thao tác lập luận trong văn nghị luận một cách chi tiết nhất, mong rằng với kiến thức học này sẽ giúp các em có cho mình kĩ năng cần thiết để hoàn thành các đề tài nghị luận thật tốt!

Hình ảnh kiến thức lý thuyết các thao tác lập luận trong văn nghị luận có thể lưu về:

-Hết-

– Các thao tác lập luận trong văn nghị luận – Đọc tài liệu.